Author: mariamdalaqyan

Posted in Հայոց լեզու 9, Դասեր

Գործնական քերականություն

Posted on by mariamdalaqyan

Աշխատանք դասարանում

Կիսատ թողած աշխատանքների ավարտում։ 

Կարդա՛ տեքստը և կատարի՛ր առաջադրանքները։ 

Մի անգամ ոստրեն ցանցն ընկավ ու բոլոր որսվածների  հետ միասին հայտնվեց ձկնորսական խրճիթում:

-Այստեղ բոլորիս անխուսափելի կործանում է սպասվում,-տխուր-տխուր մտածեց նա՝ տեսնելով, թե հատակին դատարկված կույտի մեջ իր դժբախտ եղբայրակիցներն առանց ջրի ինչպես են խեղդվում և ջղաձիգ թպրտում մահվան  տանջանքների մեջ:

Հանկարծ որտեղից որտեղ հայտնվեց մուկը:

-Լսի՛ր , բարի՛ մկնիկ,-աղերսեց ոստրեն: Բարի գործ արա, ինձ տար դեպի ծովը:

Փոքրիկ մուկը հասկացող հայացքով զննեց նրան. Ոստրեն բացառիկ խոշոր ու գեղեցիկ էր, համ էլ դրա միսը պետք է որ հյութալի ու համեղ լիներ:

-Լավ,-պատրաստակամորեն ասաց մուկը՝ որոշելով ձեռք գցել ձրի ավարը, որն, ինչպես ասել են հմուտ որսորդները, իր ոտքով է եկել: -Բայց դու նախապես պետք է բացես քո խեցու փեղկերը,գոնե կիսով չափ, որպեսզի ինձ ավելի հարմար լինի քեզ տանել դեպի ծով: Հակառակ դեպքում ես ոչ մի կերպ չեմ կարողանա գործը գլուխ բերել:

Խաբեբան այնքան համոզիչ ու ոգեշնչված էր խոսում, որ նրա համաձայնությունից ուրախացած ոստրեն չնկատեց խարդավանքն ու վստահելով բացեց փեղկերը: Մուկը սուրուլիկ դնչով անմիջապես խցկվեց խեցու ներսը, որպեսզի ատամներն ավելի ամուր խրի խեցու մեջ: Բայց շտապելու պատճառով մոռացավ զգուշության մասին։ Ոստրեին թվաց՝ գուցե  ինչ-որ բան այն չէ, հասցրեց շրխկացնելով փակել իր փեղկերը՝ թակարդի նման ամուր սեղմելով կրծողի գլուխը:

Մուկը ցավից բարձրաձայն ծվծվաց, իսկ մոտակայքում գտնվող կատուն լսեց ծվծվոցը, մի ցատկով վրա պրծավ խաբեբային ու հափռեց:

1. Ո՞ր միտքն է բխում տեքստի բովանդակությունից կամ չի հակասում նրան։ 

Ա․ Ինչպես ասում են ՝ խորամանկիր, բայց պոչդ լա՛վ պահիր:

Բ․ Անրհարժեշտ է ընկերներ ընտրելուց առաջ ուշադիր լինել։ 

Գ․ Երբեք չես կարող իմնալ՝ ինչ կպատահի։ 

Դ․ Ձկնորսական խրճիթը գտնվում էր ծովի մոտ։ 

2. Առանձնացրո՛ւ նախադասություն, որտեղ համադասական շաղկապը կապել է նախադասության անդամներ։ 

Մի անգամ ոստրեն ցանցն ընկավ ու բոլոր որսվածների  հետ միասին հայտնվեց ձկնորսական խրճիթում:

3. Տրված նախադասության մեջ ընդգծվածն ի՞նչ պաշտոն է կատարում։ 

Ոստրեն բացառիկ խոշոր ու գեղեցիկ էր։ 

4. Տեքստից դո՛ւրս գրիր զննել բառի հոմնաիշը։ 

Տեսնել

5. Ի՞նչ է նշանակում գործը գլուխ բերել։ 

Գործը ավարտել

6. Տեքստից դո՛ւրս գրիր երկբայական վերաբերական։ 

Գուցե:

7.  Փոքրիկ մուկը հասկացող հայացքով զննեց նրան ։ Այս նախադասության մեջ ո՞ր խոսքի մասով է արտահայտված գոյականական անդամի լրացումը և ի՞նչ լրացում է։ 

Փոքրիկ-որոշիչ:

8. Նախադասության անդամներից որի՞ պաշտոնն է սխալ նշված։ 

Մուկը ցավից բարձրաձայն ծվծվաց, իսկ մոտակայքում գտնվող կատուն լսեց ծվծվոցը, մի ցատկով վրա պրծավ խաբեբային ու հափռեց:

Մուկը- ենթակա

Լսեց- ստորոգյալ 

բարձրձայն- ածական

ցավից -պատճառի պարագա 

9. Ի՞նչպիսինն էր ոստրեի միսը։

10. Տեքստից դո՛ւրս գրիր բառ, որտեղ ե-ն հնչյունափոխվել է ի-ի։ 

Կիսով-կես

11.  Դո՛ւրս գրիր նախադասություն, որտեղ ենթակա չկա։ 

Բայց շտապելու պատճառով մոռացավ զգուշության մասին։

12. Դո՛ւրս գրիր մեկ բառ, որում գաղտնավանկ կա։

Ջղաձիգ

13. Դո՛ւրս գրիր մեկ կրկնավոր բարդություն։ 

Տխուր-տխուր:

14. Դո՛ւրս գրիր մեկ որոշյալ դերանուն։

Մի անգամ ոստրեն ցանցն ընկավ ու բոլոր որսվածների  հետ միասին հայտնվեց ձկնորսական խրճիթում:

15. Դո՛ւրս գրիր մեկ մակբայ։

Բարձրաձայն

16. Դո՛ւրս գրիր վաղակատարով դրված որևէ բայ։ 

Ասել են

Posted in Հանրահաշիվ 9, Դասեր

Հանրահաշիվ

Posted on by mariamdalaqyan

1)Լուծեք անհավասարումների համակարգը․

Լուծում չունի

Լուծում չունի

X E(-6;-2)U(1;3)

X E(-3;4)

2)Լուծեք անհավասարումների համակարգը․

X E (-7;-3)

Լուծում չունի

X E (-oo;-2)U(2;5)

X E(-4;-3)U(-2;3

3)Լուծեք անհավասարումների համախումբը․

X E(-oo;-1)U(3;oo)

X E(-oo;0)U(1/2;oo)

X € (-oo;4/11)U(1;oo)

Posted in Ռուսերեն 9, Դասեր

Ф.Достоевский. Мальчик у Христа на елке

Posted on by mariamdalaqyan

  1. Опишите условия жизни мальчика. Какую роль в его трагедии играет равнодушие большого города?

    • Мальчик живёт в крайней нищете: он голоден, плохо одет, без дома и защиты. Его мать больна и умирает, помощи ждать неоткуда. Большой город в рассказе — равнодушный и жестокий: люди спешат по своим делам, никто не замечает страдающего ребёнка. Именно это безразличие усиливает трагедию — мальчик погибает не только от холода, но и от человеческой черствости.

2. Какова функция образов, которые мальчик видит на улице: нарядная ёлка в доме, дамы, прохожие? Почему он их видит, но не может стать их частью?

Образы нарядной ёлки, богатых дам, счастливых людей показывают контраст между «праздничной» жизнью общества и бедственным положением мальчика. Он видит этот мир, но не может в него войти, потому что он для него закрыт — социально и духовно. Эти образы подчёркивают его одиночество и отчуждение: праздник существует, но не для всех.

3. Почему мальчик, замерзая, сначала видит свою мать, а затем — Ёлку Христа? Что символизируют эти видения?

Сначала мальчик видит мать, потому что она — его последняя земная опора, символ любви и защиты. Затем появляется Ёлка Христа — образ небесного утешения и справедливости. Эти видения символизируют переход от земных страданий к духовному спасению, которого мальчик не получил в реальной жизни.

4. В чём заключается критика «сытого» и «праздничного»общества, которую Достоевский вкладывает в рассказ?

Достоевский обличает общество, которое празднует Рождество, но забывает о милосердии. Люди украшают ёлки, говорят о добре, но проходят мимо умирающего ребёнка. Автор показывает лицемерие такого общества: внешнее благополучие скрывает внутреннюю нравственную пустоту.

5. Какова главная авторская мысль? Что Достоевский хотел сказать читателю этим рассказом?

Главная мысль рассказа — призыв к состраданию и ответственности за ближнего. Достоевский хочет сказать, что равнодушие убивает не меньше бедности, а истинное христианство — это не праздник, а живая любовь к человеку, особенно к слабому и беззащитному.

Сопоставление (Дополнительно)

  1. Сравните образ и судьбу мальчика с образом Девочки со спичками Андерсена. В чём сходство их социального положения и финала?

  2. оба ребёнка бедны и одиноки;
    общество их не замечает;
    финал трагичен;
    перед смертью они видят утешительные видения.


    Оба автора показывают жестокость социального мира и духовную чистоту детей.
  3. Чем «Мальчик у Христа на ёлке» отличается от традиционных, «счастливых» рождественских рассказов (например, О. Генри)?

В традиционных рождественских рассказах (например, у О. Генри) обычно есть счастливый финал и надежда на чудо в реальной жизни. У Достоевского чуда на земле не происходит. Его рассказ — не утешение, а нравственный упрёк читателю, заставляющий задуматься о личной ответственности за чужую боль.

Posted in Պատմություն 9, Դասեր

Հայաստանի առաջին հանրապետությունը

Posted on by mariamdalaqyan

Հայաստանի հանրապետությունը հենց այդպես չի ծնվել: Երկար տարիների ընթացքում Հայաստանը տառապել է` մայիսյան հերոսամարտը, առաջին համաշխարհայինը, հայոց ցեղասպանությունը և այլ մղծավանջ բաներ: Չնայած այդ բոլոր տառապանքներին` հայաստանը ի վերջո կարողացավ անկախանալ, և ունենալ իր առաջին հանրապետությունը: Հայաստանը անկախացել է 1918 թվականին, բայց այն երկար չի տևել և անկում է ապրել 1920 թվականին: Չնայած որ այն տևեց ընդհամենը երկու տարի` հայերը դրանից մեծ փորձ քաղեցին:

Առաջին Հանրապետության տարիները թեև կարճ էին, բայց շատ կարևոր ձեռքբերումներ ունեցան: Հայ ժողովուրդը պետք է միաժամանակ կառուցեր պետություն, ստեղծեր օրենքների համակարգ, կազմակերպեր կրթական ու առողջապահական ոլորտները և ամրապնդեր բանակը: Հենց այդ փոքր ժամանակահատվածում հայերը սկսեցին հասկանալ, թե ինչ է նշանակում ղեկավարել սեփական երկիրը, ինչ պատասխանատվություններ են կապված դրա հետ, ինչպես պաշտպանել սահմանները և կապ պահել միջազգային աշխարհին: Առաջին Հանրապետության տարիները նաև ցույց տվեցին, որ նույնիսկ ամենադժվար պայմաններում հայ ժողովուրդը կարող է միասնաբար աշխատել, համախմբվել ու պահպանել իր ինքնությունը:

Այսպիսով` չնայած անկմանը, առաջին Հանրապետության փորձը հետագայում մեծ ազդեցություն ունեցավ նորանկախ Հայաստանի վրա: 1991 թվականին անկախությունը վերականգնելու պահին հայ ժողովուրդը հիշեց անցյալ փորձի դասերը՝ ինչպես ստեղծել պետական կառույցներ, հզորացնել բանակը և զարգացնել արտաքին քաղաքականությունը: Առաջին Հանրապետության ժառանգությունը դարձել է ոչ միայն պատմական հիշողություն, այլ նաև ուղղորդող ուժ՝ հաստատելու Հայաստանի Հանրապետության ինքնիշխանությունը, պահպանելու մշակույթն ու կրթությունը, ամրապնդելու ժողովրդավարությունը և սովորեցնելու ազգին համախմբվել, պայքարել ու արժեքավոր դասեր քաղել, որոնք այսօր էլ հիմք են Հայաստանի զարգացման համար:

Posted in Դասեր, Երկրաչափություն 9

Երկրաչափություն

Posted on by mariamdalaqyan

Առաջադրանքներ․

Խնդիրների պայմաններում C ուղիղ անկյունով և CH բարձրությունով ABC ուղղանկյուն եռանկյան տարրերի համար օգտագործված են հետևյալ նշանակումները. BC = a, AB = c, AC = b, CH = h, AH = bc, BH = ac :

1)Գտեք՝ 
ա) h–ը, a–ն և b–ն, եթե bc = 25 , ac = 16

h=20

a=4v41

b=5v51
բ) h — ը, a–ն և b-ն, եթե bc = 36, ac = 64 

h=48

a=80

b=60
գ) a-ն, c-ն և ac — ն, եթե b = 12, bc = 6

a=12v2

c=24

ac=12
դ) b-ն, c-ն և bc — ն, եթե a = 8, ac = 4 

c=16

h=4v4

b=8v3
ե) h–ը, b–ն, ac — ն և bc — ն եթե a = 6, c = 9

b=3v5

ac=4

bc=9

h=2v5

2)Ուղղանկյուն եռանկյան էջերը հարաբերում են, ինչպես 3 : 4, իսկ ներքնաձիգը հավասար է 50 մմ։ Գտեք այն հատվածները, որոնց տրոհվում է ներքնաձիգը ուղիղ անկյան գագաթից տարված բարձրությունով։

ac=18

bc=50-18=32

3)BD հատվածը ABC եռանկյան կիսորդն է։ ա) Գտեք AB–ն, եթե BC = 9սմ, AD = 7,5 սմ, DC = 4,5 սմ։ բ) Գտեք DC–ն, եթե AB = 30 սմ, AD = 20սմ, BD = 16սմ և <BDC = <C։

AB=15

DC=32/3

4)AD հատվածը ABC եռանկյան կիսորդն է։ Գտեք BD–ն և DC–ն, եթե AB = 14 սմ, BC = 20 սմ, AC = 21 սմ։

CD=12

DB=8

Posted in Աշխարհագրություն 9, Դասեր

ՀՀ_ն բնակչությունը, ընդհանուր ակնարկ: Թվաքանակի շարժընթացը

Posted on by mariamdalaqyan

1.Որքա՞ն է հայերի թիվը ամբողջ աշխարհում, ինչպե՞ս է այն բաշխվում:

10 մլն:

2.Ըստ բնակչության թվաքանակի ինչպիսի՞ պետություն է ՀՀ_ն:

Այն փոքր պետություն է, որովհետև ունի փոքր բնակչություն

3.Ինչպիսի՞ տատանումներ են եղել բնակչության շարժընթացի հետ վերջին 180 տարիների ընթացքում:

Ահա ավելի գրագետ ու միևնույն ժամանակ պարզ տարբերակը․

Բնակչությունը սկզբում աճում էր, սակայն 1920-ականներին հայ–թուրքական պատերազմների հետևանքով այն զգալիորեն նվազեց։ Հետագայում ծնելիության բարձրացման և ներգաղթի շնորհիվ բնակչության թիվը նորից սկսեց աճել և վերջապես հասավ մոտ 3 միլիոնի։

4.20_րդ դարի սկզբի իրադարձություններն ինչպե՞ս ազդեց ՀՀ ներկա տարածքի բնակչության թվաքանակի փոփոխության վրա:

Նվազեց բազմաթիվ զոհերի պատճառով:

Posted in Հայոց լեզու 9, Դասեր

Գործնական քերականություն

Posted on by mariamdalaqyan

1. Լրացրո՛ւ բաց թողնված տառերը։ 

Յուրօրինակ, փոխկապ, կողք, կանաչազարդ, բարձրասաղար-, բարձրանալ, հինավուր-ց, փրփրադեզ, երևվել, ագ-ազ, անտարբեր, ապերախտ, անարդյունք, հազարաբուր, արցունք, դախեմ, երջանիկ, մեր-ակա։ 

2. Ճշտել բառերի գրությունը՝ գրելով գծիկով, առանձին կամ կից։ 

հուշարձանկոթող, լեռնադահուկային, հարավարևմուտք, հայռուսական, ձյունձմեռ, մուգկանաչ, մայրիշխանություն, ռոմանագերմանական, նորարեշցի, առօրյախոսակցական, 10ից, նորանկախ, գողեգող, այրուձի, քաջառողջություն։ 

3. Հաշվի՛ր տրված բառերի վանկերի քանակը։ 

արահետ-3, անիրական-4, կիսաբաց-3, կոթող-2, մատենադարան-5, երաժիշտ-3, համաշխարհային-4, չարագույժ-3, հյուրասեր-3, մոխրակույտ-3։ 

 4.  Գրի՛ր, թե տրված բառերը կազմությամբ ինչպիսին են։ 

Բքախեղդ, միջնապատ, ոտնաչափ, մազանոթ, ճոճաթոռ, բնավեր, ոսկրախտ, հանքափոր, սևաչյա, անբարետես, նկարազարդ, ալեծուփ։ 

Բոլորը բարդ են:

5. Կազմի՛ր տրված բառերի հոգնակի թիվը։

Տանուտեր, պատկեր-պատկերներ, հավաք, միտք-մտքեր, գիրք-գրքեր, ջիղ-ջղեր, գիշեր-գիշերներ, պատճեն-պատճեններ, բեռ-բեռներ, մեկնակետ-մեկնակետեր, մենապար-մենապարեր, հավատարմագիր-հավատարմագրեր, ուղեցույց-ուղեցույցներ: 

6. Տրված նախադասություններում ընդգծիր հանգման խնդիրները /ո՞ւմ, ինչի՞ն/։ 

Թեք անձրևը խփում էր պատուհանի ապակիներին։
Մենք պատրաստ ենք քննության։
Դու անհոգ նայեցիր ինձ վրա։
Նոր տնօրենը սկսել էր ծանոթանալ աշխատակիցների հետ։ 
Մենք իրար թշնամի չենք։
Դասարանում ես բոլորի հետ մտերիմ եմ։ 

7. Տրված պարզ նախադասությունները դարձնել բարդ նախադասություն։ 

Երեկոյի տաք անձրևը ջերմացրեց նրա սիրտը

Երեկոյան տաք անձրև եկավ, որը ջերմացրեց նրա սիրտը:
Քամուց մեզմ ճռնչում էր այգու դռնակը։

Դրսում մեղմ քամի էր, որից ճռնչում էր այգու դռնակը:
Ամառային ձորում իջել էր մեղմ տխրություն։ 

Մեղմ տխրություն էր, որը իջել էր ամառային ձորում:

8. Ընդգծի՛ր տրված նախադասությունների ենթական /մեկ գծով/  և ստորգյալը /երկու գծով/։ 

Ենթակա

Ստորոգյալ

Օդը սառն է։ 
Ոմանք ինձ հասկանում են։ 
Այստեղ ապրել հնարավոր չէ։ 
Այծերը ժայռի ողորկ լանջով քայլում են, դունչը մեկնում մի ծաղկի, որ գլուխը կախել է անդունդի վրա։ 
Այդ ամենը տևում է ընդամենը մի ակնթարթ։ 
Դա լսելով ներկաներից մի քանիսը գունատվեցին։ 

9. Ընդգծիր այն նախադասությունները, որտեղ կա փոխաբերություն։  

Կապուտաչյա լիճը լաց էր լինում մշուշոտ քողի տակ, հետո պայծառանում էր, որովհետև մշուշը ցրվում էր, երևում էր արևը և բացվում էր նաև նրա տրամադրությունը։ 

Վաղարշապատը լցված էր սովալլուկ որբերի մեծ խմբով։ 

Ճամփեզրին կարկաչուն առվակն էր հոսում, որ իր կարկաչյունով մի զմայլելի երգ էր մրմնջում։ 

10.  Ո՞րն է տրված նախադասության քերականական և տրամաբանական ճիշտ շարունակությունը։ 

Սյուների պես երկինք մխրճված ահռելի քերծերի վրա ո՛չ մի ծիլ, ո՛չ մի կանաչ չէր երևում,․․․

ա․ որովհետև ծիլերի դուրս գալու ժամանակը չէր, 
բ․ բայց հեռվից նկատելի էին ապառաժների ծերպերին ապաստան գտած հաղարջի գաճաճ թփերը,
գ․ երևում էր, որ ամեն ինչ վաղուց այրվել է, 
Դ․ պետք էր մի կերպ գտնել ճանապարհը։ 

11. Նախադասությունները դասավորի՛ր տրամաբանական ճիշտ հաջորդականությամբ։ 

1. Տաք երեկոներին մինչև իսկ բացօթյա քնում էի տատիս նվիրած թաղիքի վրա։ 
2. Այդ պատճառով էլ ամբողջ ամառ ես այգում էի անցկացնում, բացի, իհարկե, անձրևոտ օրերից։ 
3. Երբեմն տատս էլ էր քնում այգում․ մի խուրձ խոտ էր բերում, փռում իմ օթևանի մոտ, պառկում ու երկար-բարակ որևէ բան պատմում։ 
4. Ես սիրում եմ մոտ գտնվել բնությանը, իսկ հնարավորության դեպքում փորձում եմ շատ վայելել նրա պարգևած հաճելի անդորրությունը, առինքնող այն ակնթարթները, որոնք հոգիդ լցնում են յուրօրինակ խաղաղությամբ։ 

4, 1, 2, 3

12. Գտի՛ր նախադասության մեջ թույլ տված բառագործածության սխալը և ուղղիր։ 

Ճապոնական գիտնականները տարիներ շարունակ գիտափորձեր են անցկացրել  բույսերի վրա պարզելու՝ դրանցից որոնք են առավել լավ կլանում փոշին։ 

Աստղագետ Վ․ Համբարձումյանը իրավմամբ մեր ժամանակների ամենակարկառուն գիտնականներից էր։ 

13. Գտի՛ր նախադասության մեջ թույլ տրված քերականական սխալը և ուղղի՛ր։ 

Պարզ դարձավ, որ ամբոխը չի հավատում իր առաջնորդին։ 
Այդ ամենը վկայում է, որ վերահսկողությունը պատշաճ մակարդակի չի եղել։ 

14. Կետադրի՛ր նախադասությունները։ 

Միակ ուղևորը, որը լռելյայն նստած` լաստանավի աջ եզրին մի ձեռքով խաղում էր կապույտ կոհակների հետ` նկարիչ Փանոս Թերլեմեզյանն էր։ 
Դեմուդեմ հուռթի արտերն են, կանաչ գոտիով, իսկ բարձունքի վրա ծերուկ հովիվը կռթնած իր անբաժան ձեռնափայտին` հետևում է ոչխարների հոտին։ 
Նրա աչքերին նայելիս թվում էր` կապույտ երկնքում աստղեր են առկայծում։ 

15. Առանձնացրո՛ւ հոմանիշ զույգերը։ 

Հարևան, մթնշաղ, հուռթի, մագիլ, քղանցք, կուլա, թառանչ, նիհար, բաժակ, խուրձ, կտրիճ, որմ, ճիրան, արգավանդ, փեշ, դրկից, փարչ, աղջամուղջ, վտիտ, պատ, հառաչ, գավաթ, տրցակ, արի։ 

16. Տրված բառերը տեղադրի՛ր բաց թողնված տեղերում՝ ենթարկելով համապատասխան փոփոխությունների։ 

Աբեղան խորհուրդ տվեց մորս, որ մոտենա ճգնավորին, հետո բռնեց նրա ձեռքից և, խորհրդավոր ժպտալով, մոտեցավ դռանը։ 

ճգնավոր, խորհուրդ տալ, մոտենալ, նա

Ես չհայտնեցի, որ նա իմ համար էր մտել այդ ողորմելի կերպարանքի մեջ։ 

կերպարանք, մտնել, չհայտնել, ես