Category: Գրականություն 9

1. Առանձնացրու, կարդա Թադմորի ապարանքի նկարագրությունը սկզբում եւ վերջում։ Մեկնաբանիր նկարագրությունների տարբերությունները (հեղինակի բանաստեղծական մտահղացումը)։

Լուսակերտ է ապարանքը Թադմորի,
Անապատում, որպես երազ ոսկեհյուս.
Յոթն հարյուր սյունի վրա մարմարի
Սլանում է աշտարակը երկնասույզ:

Շուրջը նազուկ արմավենու պուրակներ,
Ուր երգում են հրաշք-հավքեր կարոտով,
Շատրվաններն հուրհրում են կրակներ,
Ծաղիկները պճնազարդում արծաթով:

Պուրակները չորացել են, չքացել,
Եվ շիջել է լույս երազը սյուների.
Անապատը դեղին քղանցքն է փռել
Եվ ծածկել է ապարանքը Թադմորի…

Եվ ավազուտ շիրմի վրա մենավոր
Աշտարակն է մնում կանգուն ու վկա,
Որ իմանան վառ աստղերը հեռավոր
Էլ-Սամանի սերը հզո՛ր ու անմա՛հ:

Իմ կարծիքով այս երկու նկարագրությունները տարբերվում են իրենց մթնոլորտով: Սկզբում Թադմորի ապարանքը նկարագրվում է կարելի է ասել “կենդանի” տեսքով: Ծտերը երգում էին, արևը շողում, իսկ վերջում մթնոլորտը լրիվ հակասում է սկզբի մթնոլորտին:

2. Բառարանից գտիր բամբիշ, մանկլավիկ, նաժիշտ, ձեղուն, սնդուս, թալկանալ, եբենոսյան, մուշկ, կնդրուկ բառերի բացատրությունը։

Թագուհի, ստրուկ, աղախին, տանիք, դիպակ, ուժասպառ լինել, փայտից պարտաստված, բուրավետ յուղային նյութ, անուշահոտ խեժ

3. Ստեղծագործության վերաբերյալ գրի՛ր քո մտորումները։ 

Ստեղծագործությունը միջին էր՝ ոչ շատ լավ, ոչ էլ վատ։ Ավետիք Իսահակյանը շատ գեղեցիկ ու հետաքրքիր նկարագրություններ ուներ, օրինակ՝ նա Թադմորի կերպարով ցույց էր տալիս թագավորի տրամադրությունը։ Չգիտեմ՝ կա արդյոք հավերժական սեր, բայց համոզված եմ, որ ինչքան էլ սիրես ինչ-որ մեկին, ամենակարևոր մարդը պիտի լինես դու ինքդ։ Սիրելիին կորցնելը ցավոտ է, բայց դրա պատճառով կյանքը անիմաստ համարելը ճիշտ չէ։ Կարծում եմ՝ պետք է գնահատել կյանքը և շարունակել ապրել ու վայելել այն՝ նույնիսկ դժվար իրավիճակներում։

4. Գրի՛ր էսսե կամ ստեղծագործական աշխատանք վերնագրերից մեկով՝

• Սիրո և սպասման փոխհարաբերությունը Իսահակայանի ,,Հավերժական սեր,, ստեղծագործությունում, 
• Սիրո իդեալականացումը և իրականությունը, 
• Սերը չի չափվում ժամանակով, 
• Ի՞նչն է դարձնում զգացմունքը հավերժական՝ հիշողությունը, երազանքը, թե հավատը զգացումիդ հանդեպ,
• Հավերժական սերը՝ իդեա՞լ, թե՞ իրական հոգեվիճակ։

1. Առանձնացրո՛ւ երկու արվեստագետների ստեղծագործությունների նկարագրությունը։

Եվ ամբոխը հոգեզմայլ և հափշտակված՝ ծունր իջավ գեղեցկի առջև, երկրպագեց նրա կատարելատիպին, ներբողներ երգեց արվեստագետին։

Բացին շղարշները, և արևի ոսկեհատ սլաքների տակ շողշողաց շուշանափայլ մարմարիոնը — մի հիացական, գեղահրաշ կույսի անդրի։

2. Դո՛ւրս գրիր երկու արվեստագետների մտքերը իրենց ստեղծագործությունների վերաբերյալ։ Մեկնաբանի՛ր դրանք։ 

Իմ հոգում կատարյալ գեղեցիկն էր բոցավառվում. և ես կարողացա արտահայտել բոլորը, ամբողջը, իմ սրբության սրբությունը, որին ես պաշտում եմ»։

Իմ մեջ տիեզերական գեղեցիկն է ապրում, և իմ հոգում գեղեցկության արևներ են բոցավառվում, որոնցից ես մի նսեմ շողք միայն կարողացա խլել արտահայտելու, մարմնացնելու համար, բայց տիեզերքը մնաց իմ մեջ նորից անձեռնմխելի, իմ մեջ մեծ լռությունն է ծավալվում, ես մի նսեմ հնչյուն միայն կարողացա պոկել այդ մեծ լռությունից, բայց նա՝ բոլոր-բովանդակ մնաց համր ու անխոս իմ մեջ. արդյոք կարո՞ղ եմ հոգուս բոլոր արևները արտաշխարհ հանել, մեծ լռությանը լեզու տալ, և արդյոք ամբոխը պիտի հասկանա՞…»։

. «Ա՛յն, ինչ որ տվի աղքատ ամբոխին- դա փշրանքն էր հոգուս հարստության. և ա՛յն, ինչ որ թափվեց իմ գեղեցկության տիեզերական բաժակից, նա ընկավ ամբոխի վրա և ամբոխացավ. ուրեմն այդ թո՛ղ նրան լինի, ինձ նա պետք չէ, ես բարձր եմ նրանից. նա կատարյալը չէ. նա ես չեմ…»։

3.Ինչո՞ւ երկրորդ քանդակագործը, տեսնելով ամբոխի հիացմունքը, ցանկացավ փշրել իր ստեղծագործությունը։ Ի՞նչ ներքին պայքար էր տեղի ունենում նրա մեջ։

Նրան շատ էր ցավեցնում, որ մարդիկ չհասկացան, ինչ էր ուզում ասել իր արձանով։ Նա դրանով ուզում էր փոխանցել մի զգացում, բայց ոչ ոք դա չզգաց։ Այդ պատճառով նա շատ նեղվեց ու զայրացավ, և ցանկացավ կոտրել իր իսկ ստեղծած արձանը, կարծես ուզում էր ոչնչացնել իր հիասթափությունը։

4. Արդյոք առաջին քանդակագործը իրականում ավելի մոտ էր գեղեցկությանը, թե երկրորդը, որ տառապում էր գիշեր ու ցերեկ։ Իսկ ո՞րն է ավելի մոտ քո պատկերացրած արվեստագետին։

Ըստ իս` իրական գեղեցկությանը ավելի մոտ էր երկրորդ քանդակագործը, քանի որ նա միշտ փորձում էր հասնել ավելին և չէր բավարարվում արդեն արածով։

5.Ամբոխը երկրպագում է երկու արձաններին նույն կերպ. արդյոք դա նշանակում է, որ հրապարակի մարդիկ իսկապես հասկանում են գեղեցկությունը, թե պարզապես արձագանքում են երևույթին։

Ինձ թվում է, որ ամբոխը հիանում էր գործերի արտաքին գեղեցկությամբ, բայց չէր հասկանումդրանց իմաստը։

6.Երկրորդ քանդակագործի խոսքը՝ «նա կատարյալը չէ, նա ես չեմ» ինչպե՞ս ես մեկնաբանում։ 

Նա ցանկանում է ասել, որ կատարյալը իր ներսում է, իսկ քանդակը դրա ամբողջական արտացոլումը չէ:

7.Քո կարծիքով, կարողանո՞ւմ էր առաջին քանդակագործը իսկապես մեկ առ մի արտահայտել իր փափագած գեղեցկությունը, թե՞ նա պարզապես ավելի բավարարված էր։

Իմ կարծիքով նա բավարարված էր: Նրա արձանը գեղեցիկ էր, բայց նա փնտրում էր խորը իմաստ։ Փաստն այն էր, որ բավարար էր, որ մարդիկ նրա աշխատանքը գնահատեին։

8. Արդյոք այս միտքը համապատասխանում է ստեղծագործությանը՝ Արվեստի ընկալումը միշտ չէ, որ համընկնում է ստեղծողի ներքին ճշմարտության հետ։

Այո, այս միտքը համապատասխանում է ստեղծագորխությանը։
Մարդիկ տեսնում են միայն արտաքին գեղեցկությունը,
իսկ արվեստագետը լրիվ ուրիշ բան:

ԻՄ ԿԱՐԾԻՔԸ, ՏՊԱՎՈՐՈւԹՅՈւՆՆԵՐԸ

Բառերով դժվար է արտահայտել, թե որքան ուժեղ ազդեցություն ունեցավ այս պատմվածքը ինձ վրա։ Այն շատ խորն էր և հուզիչ։ Պատմվածքը պատմում է 50 տարեկան մարդու մասին, ով մտածում է իր կյանքի, չկատարված երազանքների և զղջումների մասին։ Նրա մտքերը ցավոտ են, բայց միևնույն ժամանակ շատ իրական։ Կարծես նա պատմում է ոչ միայն իր, այլ նաև բոլորիս պատմությունը՝ այն պահերի մասին, երբ չենք հասցնում ապրել կամ գնահատել ունեցածը։ Պատմվածքը հիշեցնում է, որ ժամանակը արագ է անցնում, և պետք է սովորենք ապրել այսօրվա մեջ՝ չվախենալով սխալվելուց։ Ես շատ տպավորվեցի հատկապես այն հատվածներով, որոնք խոսում էին անցած կյանքի մասին։ Դրանք ինձ ստիպեցին մտածել իմ սեփական անցյալի, սխալների ու երազանքների մասին։ Այս պատմվածքը կարծես հայելի լիներ, որտեղ տեսա ինքս ինձ։ Այն նաև ցույց է տալիս, որ նույնիսկ ցավոտ փորձառությունները կարող են մեզ ուժ տալ և սովորեցնել ապրել ավելի իմաստուն ձևով։ Կյանքը շարունակվում է, և ամեն պահը արժեքավոր է։ Պետք է պարզապես կարողանալ տեսնել այդ արժեքը ու վայելել այն, ինչ ունենք հիմա։ Այս պատմվածքը ինձ համար ոչ թե պարզապես պատմություն էր, այլ կյանքի մասին խոր դաս՝ լի զգացմունքով, մտքերով և անկեղծությամբ։

ԿԱՐԵՎՈՐ ՀԱՏՎԱԾՆԵՐԻ ՄԵԿՆԱԲԱՆՈւՄ

«Երբ մարդը ժամանակ ունեցավ ու ետ նայեց, տեսավ, որ անցյալը սուզվում է մոռացության մեջ։ «Չի կարող պատահել»,-եղավ առաջին միտքը։ Ամեն անգամ, երբ հընթացս մի հայացք էր ձգել անցյալին եւ շտապ վերադարձել առօրյային, տպավորվել էր, թե այնտեղ ամեն ինչ կարգին է։ Որ այնտեղ, հիշողության դարանում օրերի ընթացքը տպված է անկորուստ, եւ միայն ժամանակ է պետք՝ պատկերաշարքը մտովի շարժման մեջ դնելու համար։ Բայց ահա ժամանակ ունեցավ եւ տեսավ, որ կյանքը իր հետքերը մի ծայրից ջնջում է»։

---

Այնքանով եմ համամիտ այս հատվածի հետ, որ ամեն անգամ ետ նայելիս թվում է, թե անցյալը ավելի քաղցր էր և անհոգ։ Եվ բոլոր իրադարձությունները կինոժապավենի նման կարող են աչքերիդ առջև երևան։ Սակայն ժամանակի ընթացքում իրադարձությունների գերքանակից ստիպված ես լինում դեն շպրտել հին օգտագործված կինոժապավենը, որը անիմաստ տեղ է զբաղեցնում հիշողությանդ մեջ, և անկախ քեզնից՝ բոլորը մոռանում ես։

«Բայց դա, երեւի, անխուսափելի էր, որովհետեւ խաշը ոչ միայն հնարավորություն էր տալիս կիրակի առավոտ վաղ հավաքվել ընկերներով, այլեւ արարողություններից զուրկ հայ կյանքում խաշ ուտելը միակ ամբողջական արարողությունն է, որ կապված չէ հուղարկավորության, ցեղասպանության եւ այլ արհավիրքների հետ»։

---

Սա էլ տիպիկ հայկական ավանդույթն է ներկայացնում՝ հուղարկավորության և այլ արհավիրքների ժամանակ սեղանի շուրջ նստելը, իսկ խաշը բացառություն է այս դեպքում։

«Այդպես շփոթված է լինում դպրոցականը ամառային արձակուրդներից հետո։ Թե՛ գրիչը չի նստում ձեռքին, թե՛ չի կենտրոնանում թելադրության վրա։ Իսկ դասատուն բութ է ու չի հասկանում, որ թելադրության փոխարեն երեխային պետք է շարադրությունով աստիճանաբար ամռան օրերից ետ բերել դասարան»։

---

Ամառը այն ժամակահատվածներից է, երբ կյանքը անհոգ և խաղաղ է թվում, այդ իսկ պատճառով մենք չենք ուզում, որ այն վերջանա։ Եվ սեպտեմբերի սկզբին շարադրության միջոցով էմոցիաները թղթին հաղորդելը կարող էր թեթևացնել երեխայի հոգեկան ներաշխարհը, դատարկել ներսի պարունակությունը և պատրաստել տառապանքներով լի նոր ուսումնական տարվան:

Առաջադրանքներ

1. Բացատրի՛ր բառեը, կարող ես օգտվել էլ. բառարանից: 

Դերվիշ, բազմել, աներեր, ցուպը, տատասկներ, կիզել, գոցել, խանձարուր, բարձրաբարբառ, ակնապիշ, բարկ, ըղձալ, անքթիթ: 

2. Առանձնացրո՛ւ բառեր, արտահայտություններ, որոնք անհասկանալի են,  բացատրի՛ր բառարանի օգնությամբ։ 

3. Նշված արտահայտությունները փոխարինիր համարժեք այլ արտահայտություններով:

Ճերմակ ալիքները բարկ հովին տված՝ նորից հարցրեց դերվիշը, և նրա աղաչող ձայնը հնչում էր բոլորի սրտերի խորքերից:

4. Բնութագրի՛ր և նկարագրի՛ր դերվիշին:

Դերվիշը ծեր, համառ ու խելացի մարդ էր, ով ուզում էր հասկանալ, թե ինչ է երջանկությունը։ Նա համբերատար էր ու պատրաստ երկար սպասել պատասխանի համար։

5. Նորից կարդա՛ Սֆինքսի պատասխանը և գրավոր բացատրի՛, թե ինչ էր ուզում ասել:

Սֆինքսը ասում է, որ երջանկությունը պետք չէ շատ փնտրել կամ ցանկանալ. կարևոր է ապրել ներկայում և գնահատել կյանքը այնպիսին, ինչպիսին կա։

6. Ի՞նչ է երջանկությունը : Ներկայացրո՛ւ մտքերդ: 

Ըստ իս` երջանկությունը ներքին խաղաղությունն է և ժպիտը՝ առանց պատճառի։ Այն չէ, երբ ամեն ինչ ունես, այլ երբ շնորհակալ ես ունեցածիդ համար։ Երջանկությունը ապրում է սրտում՝ ընտանիքի, ընկերների սիրո և պարզ ուրախ պահերի մեջ։

7. Տեքստից դուրս գրի՛ր հոգնակի թվով գործածված երեք բառ: 

Աչքեր, սրունքներ, տատասկներ

8. Տեքստից դուրս գրի՛ր քեզ դուր եկած նկարագրությունը: 

«Ո՛վ մարդ, արյունի ծնունդ և կրքի ծարավ: Երջանկության իմաստը դու անկարող ես ըմբռնել, քո զգացող գոյությունըչարժե իր ձգտումին, և ո՛չ մի նպատակ չարժե, որ նրան ըղձաս:

Սակայն ես ասում եմ քեզ և հավիտյան լռում, գնա՛, և այսուհետ մի՛ վրդովիր իմ երջանկավետ անդորրը:

Գնա՛ և պատգամիր աշխարհին հանուր՝ հարավին, նույնպես հյուսիսին, արևելքին, նո՛ւյնպես արևմուտքին՝երջանկության իմաստը – չպետք է զգալ, չպետք է խորհել, չպետք է կամենալ, այլ միայն քարանա՜լ, քարանա՜լ,քարանա՜լ…»:

Սովորաբար «երջանկություն» բառը ասելիս այն բոլորի մոտ տարբեր տպավորություններ է թողնում:Երջանկանալու համար բոլորին հարմար մի ձև չկա։Ամեն մի մարդ ունի իր սեփական կյանքը, հետաքրքրությունները և իր փոքրիկ երջանկությունները:Ես երջանիկ եմ նույնիսկ երբ գիտակցում եմ, որ ես ունեմ իմ կյանքը:

Իմ համար երջանկությունը թաքնվում է ամենափոքր բաներում. օրինակ` ես կարող եմ ուրախանալ ընկերներիս հետ զրուցելոուց, կարող եմ ուրախանալ, երբ իմ արած աշխատանքը գնահատում են, երբ ինձ փոքրիկ նվերներ են անում, երբ մի բանի վրա աշխատում եմ և դա ինձ մոտ ստացվում է, կամ պարզապես, երբ մի սիրուն բան եմ տեսնում:Նույնիսկ հիմա` այս տեքստը գրելուց, ես երջանիկ եմ:

Ի վերջո, երջանկությունը գալիս է այն ժամանակ, երբ ես խաղաղ եմ ինձ զգում և շնորհակալ այն ամենի համար, ինչ ունեմ։ Այդ պահերին ես հասկանում եմ, որ երջանկությունը պետք չէ փնտրել հեռուներում, այն արդեն ինձ շրջապատում է տարբեր բաների մեջ թաքնված:

Լրացուցիչ աշխատանք (տանը)

Մի հին չինական զրույց

1. Մեկնաբանի՛ր կայսեր զգացմունքները գլխարկների պատմությունից առաջ և հետո։ 

Կայսրը շատ ուրախ էր, որ կարող է իր ժողովրդին օգնել և թույլ տալ, որ նրանք այլևս չկրեն այդ գլխարկները։ Բայց երբ իմացավ, թե ինչ վատ հետևանքներ ունեցավ նրա հրամանը, նա շատ զայրացավ և գնաց իր սենյակ՝ մտածելու, թե ինչ է պատահել մարդկանց հետ և ինչ հետևանքներ ունեցավ իր որոշումը։

2. Ստեղծված իրավիճակը շտկելու առաջարկներ գրի՛ր։ 

Իմ կարծիքով իրավիճակը շտկելու համար կայսրը կարող էր իր մարդկանց ընտրելու իրավունք տար, որպեսզի ժողովուրդը իրար հետ համագործակցելով ընտրեին ճիշտ տարբերակը:

3. Գրի՛ր քո կարծիքը կայսեր որոշման վերաբերյալ։ 

Կայսրը ուզում էր իր ժողովրդին ազատել այդ ծանր սև գլխարկներից, բայց արդյունքում իրավիճակը ավելի վատացավ և կայսրը փակվեց իր սենյակում: Ես կարծում եմ, որ կայսրը ուզում էր անել լավ բան, բայց մինչև վերջ չմտածեց, թե ինչ հետևանքներ կարող են լինել: Նա ուներ բարի մտադրություն, բայց սխալ որոշում ընդունեց։

4. Ինչպե՞ս անել, որ լավ գործը վատի չվերածվի։ 

Իմ կարծիքով որոշում կայացնելուց առաջ պետք է դրա պահով լավ մտածել, և հետո նոր միտքը իրականացնել: Ես նաև կարծում եմ, որ ճիշտ կլինի մտքով կիսվել ուրիշների հետ, քանի որ նրանք կարող են կիսվել օգտակար խորհուրդներով, կամ օգնեն ազատվել բացասական մտքերից։

5. Գրե՛ք էսսե՝ հիմք ունենալով այս ստեղծագործությունը։ 

Երբ օրենքը կորցնում է իր մարդասիրական իմաստը

Ընդհանրապես օրենքները ստեղծվել են մարդկանց կյանքը կարգավորելու համար: Բայց, երբ օրենքը վերածվում է ձևական կանոնի՝ անտեսելով մարդկանց զգացմունքները, այն կորցնում է իր իրական նշանակությունը։Կան օրենքներ, որոնք պարզապես անպետք են, կամ շատ դաժան. օրինակ` Սիրիայում «շատ բաց» զգեստի համար կարող են բանտ նետել:

Օրենքի գլխավոր նպատակն է պաշտպանել մարդուն, բայց երբ այն գործում է առանց իմաստուն նպատակի, այն սկսում է մարդկանց վնասել։ Տարիների ընթացքում եղել են շատ դեպքեր, երբ օրենքները գործում էին, սակայն անարդար էին․ օրինակ՝ որոշ երկրներում մարդիկ ճնշվել են իրենց ազգության կամ հավատքի պատճառով։ Այդպիսի օրենքներն արդար չեն, նույնիսկ եթե դրանք գրված են արդարության մասին։ Իրականում մարդասիրությունը պետք է լինի յուրաքանչյուր օրենքի հիմքում, որովհետև առանց դրա օրենքը դառնում պարզապես վնասակար:

Երբ օրենքը դառնում է դաժան և անտարբեր մարդկանց հանդեպ, այն չի տեսնում նրանց իրավիճակները կամ պրոբլեմները: Օրենքը պետք է ոչ թե պատժի մարդուն ամեն գնով, այլ օգնի նրան հասկանալ իր սխալը և ուղղվել։

Եթե օրենքը դադարում է պաշտպանել մարդու իրավունքները, ապա հասարակությունը կորցնում է վստահությունը նրա հանդեպ: Այն ժամանակ, երբ օրենքը չափից դուրս է անցնում, մարդիկ այլևս չեն հարգում օրենքը, այլ պարզապես վախենում են նրանից:

Այսպիսով, կարելի է եզրահանգել, որ օրենքը պետք է ծառայի մարդուն, այլ ոչ թե մարդը օրենքին, և միայն այդ ժամանակ այն կպահպանի իր մարդասիրական իմաստը։ Իսկական արդարությունը հնարավոր է միայն այն դեպքում, երբ օրենքն ու բարոյականությունը քայլում են կողք կողքի։ Երբ օրենքը կորցնում է իր մարդասիրական ուժը, այն դադարում է լինել արդարության գործիք և վերածվում է ճնշման միջոցի։

Լրացուցիչ աշխատանք (տանը)

Կարդացե՛ք Օ․ Հենրիի ,,Վերջին տերևը,, ստեղծագործությունը և գրավոր ներկայացրե՛ք ձեր տպավորությունները, մտորումները ստեղծագործության վերաբերյալ։ 

Ինձ շատ դուր եկավ այս պատմվածքը, որովհետև այն շատ հուզիչ ու հետաքրքիր էր։ Բայց ինձ դուր չեկավ Ջոնսին։ Նա անընդհատ մտածում էր վատ բաների մասին և չէր հավատում, որ կբուժվի։ Դա ցույց էր տալիս, որ նա շատ հուսահատ էր և թույլ։ Բայց հետո, երբ տեսավ, որ ծառի վերջին տերևը չի թափվել, նա նորից հավատաց կյանքին և սկսեց հույս ունենալ։ Այդ տերևը նրան ուժ տվեց, որ նա չհանձնվի և շարունակի կյանքին հավատալը:

Այդ գիշեր ուժեղ անձրև էր գալիս, և ծառի բոլոր տերևները թափվել էին։ Այդ ժամանակ Բերմանը դուրս եկավ անձրևի տակ ու նկարեց ծառի վրա նոր տերև: Նա թրջվեց և հիվանդացավ, բայց իր արարքով փրկեց Ջոնսիին և վերջապես ստեղծեց իր կյանքի ամենագեղեցիկ գործը։

Այս պատմությունից ես հասկացա, որ երբեք չպետք է հուսահատվել, նույնիսկ ամենադժվար պահին։ Եթե մարդը հավատա ու հույսը չկորցնի, ամեն ինչ հնարավոր կլինի: