Category: Հայոց լեզու 7

1. . Կետերը փոխարինի՛ր տրված բայերի ենթադրական եղանակի համապատասխան ձևերով:

Եթե թույլ տան իրենց ուզածն անել, նրանք անտառն էլ կվերածեն զորքի, ու բոլոր ծառերը շարք կկանգնեն (վերածել, կանգնեցնել)
Հենց որ սահմանին մոտենաք, ձեզ հարցուփորձ կանեն ձեր անցյալի ու նպատակների մասին: (հարցուփորձ անել)
Թե որ գտնես այդ բույսի սերմերը, ջրի մեջ կդնեն ու կթողնեն մինչև ծլեն: (դնել, թողնել)
Եթե կենդանիների կերի մեջ մեծ քնակությամբ արևքուրիկ լինի, կենդանին կթունավորվեր ու կհիվանդանար (թունավորվել, հիվանդանալ)

Եթե ժամանակին չմտածեն կենդանիների կերի մասին, ձմռանը շատ դժվար  կլիներ կեր հայթաթելը: (լինել)

2. Տրված նախադասությունները լրացրո՛ւ հարկադրական եղանակի համապատասխան  բայերով:

Վատ աշխատող շարժիչներն անպայման պիտի սարքվեն,  թե չէ թունավորում են օդը:
Մեր քաղաքում սաղարթավոր ծառեր պիտի տնկվեն, որ աղմուկը կլանեն, օդը մաքրեն փոշուց ու վնասակար նյութերից:
Մարդիկ պիտի հասկանան, որ կենդանի բնությունը պահպանելը իրենց ամենակարևոր գործն է:
Ամեն մեկը դիմացինի համար պիտի անի   այն, ինչ կուզեր, որ իր համար անեն մարդիկ:
Բնության գեղեցկությունը պահպանելու համար հանքերի շահագործումը պիտի դաթարեցվի:

3. Տրված նախադասությունները լրացրո՛ւ հրամայական եղանակի համապատասխան  բայերով: (կետադրությանն ուշադրությո՛ւն դարձրու) :



Համարձակ եղիր, գնա նեղ միջանցքը ու երբ հասնես ստորգետնյա անցքի մուտքին, լապտերդ միացրու:
Ուշադիր նայի քարտեզը, , թե օվկիանոսներում ցրված ինչքա՞ն կղզիներ կան:
Լսի բոլոր խորհուրդները, հետո արա ինչպես կամենում ես:
Ոչ մեկի գաղտնիքը չպատմես, եթե անգամ պատահաբար ես իմացել:
-Թող ինձ, թող թռչեմ,- մարդկային լեզվով խնդրեց աղավնին:

է․ Ընդգծված դերբայները այնպիսի դիմավոր ձևերով փոխարինի՛ր, որ համապատախանեն փակագծերում տրված եղանակավորմանը:


Ավելի դյուրազգաց ուղևորները առանձնանալ իրենցից :(ստույգ,հաստատ կատարված)-առանձնանում են

Անցել անտառապատ բլուրը, գտնել աղետի հետքերը:( հրաման)-Անցիր, գտիր

Շոգենավն անցնել նավաշինարանից, դուրս գալ ծովածոց, ու նորից զգացվել լիակատար ազատության գեղեցիկ խաբկանքը:(իղձ, ցանկություն)-Անցներ

Եթե ափը ծածկված լինի խիտ եղեգնուտով, այնտեղ ջրային թռչունների բներ լինել: (ենթադրաբար,պայմանով կատարելի)-Կլինեն

Դու հետևել նրանց և պարզել տեսակները: (անհրաժեշտություն, հարկադրանք)-Պիտի


2. Տեքստում մի դեպքում տեղադրի՛ր փակագծերում դրված առաջին բայաձևերը, մյուս դեպքում երկրորդները: Գտի՛ր ստացված տեքստերի իմաստային տարբերությունը:



Կետերը կաթնասուններ են, հետևաբար նրանք շունչ առնելու համար ժամանակ առ ժամանակ մակերես (ելնում են, պետք է ելնեն): Բացի դրանից, նրանք թոքերի որոշակի ծավալ ապահովում են, որպեսզի լողունակությունը չկորցնեն:
  Մարդիկ ավելի խոր քնում են, քան կետերը: Դեղերով քնեցրած կետերը կա՛մ սուզվում են, կամ չեն շնչում ու խեղդվում են:

Կետերը կաթնասուններ են, հետևաբար նրանք շունչ առնելու համար ժամանակ առ ժամանակ մակերես պետք է ելնեն: Բացի դրանից, նրանք թոքերի որոշակի ծավալ  պիտի ապահովեն, որպեսզի լողունակությունը չկորցնեն:

Կետերը կաթնասուններ են, հետևաբար նրանք շունչ առնելու համար ժամանակ առ ժամանակ մակերես ելնում են: Բացի դրանից, նրանք թոքերի որոշակի ծավալ ապահովում են, որպեսզի լողունակությունը չկորցնեն:

  Մարդիկ ավելի խոր կքնեն, քան կետերը: Դեղերով քնեցրած կետերը կա՛մ կսուզվեն, կամ չեն շնչի ու  կխեղդվեն:

  Մարդիկ ավելի խոր քնում են, քան կետերը: Դեղերով քնեցրած կետերը կա՛մ  կսուզվեն, կամ չեն շնչի ու  կխեղդվեն:

3. Բանաձևերի խնբերից յուրաքնչյուրին տո՛ւր տրված անուններից մեկը:


Ենթադրական եղանակ-Գ,

հարկադրական եղանակ-Դ,

հրամայական եղանակ-Ե,

ըղձական եղանակ-Բ,

սահմանական-Ա

(սահմանում-որոշում, հաստատում, կարգավորում) եղանակ:

Ա. Գնում ես, գնալու ես, գնացել ես, գնացիր, գնում էիր, գնացել էիր, գնալու էիր:
Բ. Գնաս,գնայիր
Գ. Կգնաս, կգնայիր:
Դ. Պիտի գնաս,պիտի գնայիր:
Ե. Գնա՛, մի՛ գնա:

4. Կարդա՛ տրված մտքերը և լրացրո՛ւ վերջին նախադասությունը:



Բայի դեմք է կոչվում դիմավոր բայի այն հատկանիշը, որը ցույց է տալիս, թե ո՛ւմ կամ ինչի՛ն է վերագրվում գործողությունը:
Բայի թիվ է կոչվում դիմավոր բայի այն հատկանիշը, որը ցույց է տալիս` մեկ,   մեկից ավելի առարկաների է վերագրվում գործողությունը:
Բայի ժամանակ է կոչվում դիմավոր բայի այն հատկանիշը, որով արտահայտվում է գործողության կատարման ժամանակը:
Բայի եղանակ է կոչվում դիմավոր բայի այն հատկանիշը, որով արտահայտվում է խոսողի վերաբերմունքը կամ տեսանկյունը գործողության կատարման նկատմամբ:

В одном небольшом провинциальном городе жил молодой ученый по имени Евгений. Он всегда мечтал о том, чтобы создать машину времени и отправиться в прошлое или даже в будущее. День и ночь он работал над своим изобретением. И вот пришёл тот день, когда он построил настоящую машину времени и предложил своему другу программисту Сергею отправиться в путешествие во времени. И поехать они решили в будущее.

Մի փոքրիկ գավառական քաղաքում ապրում էր Եվգենիյ  անունով մի երիտասարդ գիտնական: Նա միշտ երազել է ստեղծել ժամանակի մեքենա և վերադառնալ ժամանակի մեջ կամ նույնիսկ դեպի ապագա: Օր ու գիշեր աշխատում անյդ գյուտի վրա։ Եվ հետո եկավ այն օրը, երբ նա կառուցեց իրական ժամանակի մեքենա և հրավիրեց իր ընկերոջը՝ ծրագրավորող Սերգեյին, ճանապարհորդելու ժամանակի միջով։ Եվ նրանք որոշեցին գնալ ապագա

Одной из самых важных ценностей армянского народа считаются древние рукописи. Они вместе с народом пережили всю его трагическую историю. Рукопись всегда почиталась как святыня, её берегли, спасали от захватчиков, выкупали, и во многих записях о рукописях говорилось как о чём-то живом, как об одушевлённом существе. До нас дошло множество историй о том, как простые армяне в роковых ситуациях ценой жизни спасали не личное имущество, а рукописи – национальное достояние. Яркий пример – история спасения самой большой армянской рукописи «Мшо Чарнтир» («Мушский изборник»). 

Հնագույն ձեռագրերը համարվում են հայ ժողովրդի կարևորագույն արժեքներից մեկը։ Նրանք ժողովրդի հետ միասին վերապրեցին նրա ողջ ողբերգական պատմությունը։ Ձեռագիրը միշտ հարգվլ է որպես սրբավայր, այն պաշտպանվել, փրկվել է զավթիչներից, փրկվել, և շատ արձանագրություններում ձեռագրերը խոսվել են որպես կենդանի, կենդանի էակի մասին: Մեզ են հասել բազմաթիվ պատմություններ այն մասին, թե ինչպես են հասարակ հայերն օրհասական իրավիճակներում կյանքի գնով փրկել ոչ թե անձնական ունեցվածք, այլ ձեռագրեր՝ ազգային հարստություն։ Վառ օրինակ է ամենամեծ հայկական ձեռագրի՝ «Մշո ճառընտիր» («Մշո հավաքածու») փրկության պատմությունը։

УВАЖАТЬ ВСЯКОГО ЧЕЛОВЕКА…

(По А.Шопенгауэру)

    Надо уважать всякого человека, какой бы он ни был жалкий и смешной. Надо помнить, что во всяком человеке живёт тот же дух, какой и в нас. Даже тогда, когда человек отвратителен* и душой и телом, надо думать так: “Да, на свете должны быть и такие уроды**, и надо терпеть их”. Если же мы показываем таким людям наше отвращение, то, во-первых, мы несправедливы, а во-вторых, вызываем таких людей на войну не на жизнь, а на смерть.

    Какой он ни есть, он не может переделать себя. Что же ему делать, как только бороться с нами, как с врагами?

ՀԱՐԳԵՔ ԱՄԵՆ ՄԱՐԴՈՒ...

(Ըստ Ա. Շոպենհաուերի)

 

    Մենք պետք է հարգենքո յուրաքանչյուր մարդու, որքան էլ նա լինիՀԱՐԳԵՔ ԱՄԵՆ ՄԱՐԴՈՒ... (Ըստ Ա. Շոպենհաուերի) Մենք պետք է հարգենք յուրաքանչյուր մարդու, որքան էլ նա լինի ողորմելի ու զվարճալի։ Պետք է հիշել, որ յուրաքանչյուր մարդու մեջ նույն ոգին է ապրում, ինչ մեզանում։ Նույնիսկ երբ մարդ հոգով և մարմնով զզվելի է*, պետք է մտածել այսպես. «Այո, աշխարհում պետք է այդպիսի հրեշներ** լինեն, և պետք է հանդուրժել նրանց»։ Եթե մենք նման մարդկանց ցույց ենք տալիս մեր զզվանքը, ապա նախ՝ մենք անարդար ենք վարվում, երկրորդ՝ նման մարդկանց կենաց-մահու պայքարելու մարտահրավեր ենք նետում։ Ինչ էլ որ լինի, նա չի կարող իրեն վերափոխել։ Ի՞նչ պետք է անի, բացի մեզ հետ կռվել որպես թշնամիներ։ ողորմելի ու զվարճալի։ Պետք է հիշել, որ յուրաքանչյուր մարդու մեջ նույն ոգին է ապրում, ինչ մեզանում։ Նույնիսկ երբ մարդ հոգով և մարմնով զզվելի է*, պետք է մտածել այսպես. «Այո, աշխարհում պետք է այդպիսի հրեշներ** լինեբ, և պետք է հանդուրժել նրանց»։ Եթե մենք նման մարդկանց ցույց ենք տալիս մեր զզվանքը, ապա նախ՝ մենք անարդար ենք վարվում, երկրորդ՝ նման մարդկանց կենաց-մահու պայքարելու մարտահրավեր ենք նետում։

    Ինչ էլ որ լինի, նա չի կարող իրեն վերափոխել։ Ի՞նչ պետք է անի, բացի մեզ հետ կռվել որպես թշնամիներ։

Աշխատանք դասարանում

1. Դերբայները դարձրո՛ւ բայեր:

Օրինակ`

Քայլող աղջիկ- աղջիկ, որը քայլում է:
Հեռացած ձմեռ- ձմեռը, որ հեռացել է:

Ա. Սլացող մեքենա, մեքենա որը սլանում է,

արևի շուրջը պտտվող մեքենա, մեքենա որը պտտվում է արևի շուրջ

թունելից դուրս եկող գնացք, գնացք որը դուրս է գալիս թունելից

պատրաստակամորեն հորը մտնող երեխա, երեխա որը պատրաստակամորեն մտնում է հորը

փոշու ու մրի մեջ աշխատող մարդիկ:

մարդիկ որոնք աշխատում են փոշու և մրի մեջ

Բ. Ընկած գրիչ, գրիչ որը ընկած է

մոռացված երգ, երգ որը մոռացվել է

թիթեռի հետևից ընկած երեխա, երեխա որը ընկել է թիթեռի հետևից

արձակված ու կախված վարագույր, վարագույր որը արձակվել է և կախվել

լուծված խնդիր, խնդիր որը լուծվել է

գիշերվա անձրևից խոնավացած օդ, օդ որը գիշերվա անձրից խոնավացել է:

2. Կետերը փոխարինի՛ր ապրել բայից կազմված դերբայներով (ապրելիս, ապրող, ապրած, ապրել):

Նրա ապրած երկար ու ձիգ տարիների մասին ընդամենը մի երկու նախադասություն կարելի է պատմել:

Գետափին՝ զով ծառերի ստվերում ապրելիս ,հիշում էր իր անապատը, խանձված ավազը:

Կարտոֆիլի արտում ապրող բզեզն արագ բազմանում է ու շարժվում առաջ՝  նոր տարածություններ գրավելու:

Ուզում էր քաղաքից դուրս ու մենակ՝ապրել հեռու մի դաշտում:

3. . Կետերը փոխարինի՛ր ապրել բայի դիմավոր ձևերով:

Քանի՛ տարի … մեր երկրում ու չգիտե՞ս մեր օրենքները:
Եթե մի երկու ամիս էլ … այս  խոնավ ու անարև երկրում, բոլորովին կմոռանա՞ք մեր գյուղը:
Մի քանի օր այստեղ … ու կտեսնի, թե ի՞նչ դժվար է օրվա հոգսը հոգալը:

Այստեղ … ուրիշ ելք չունեմ:
Դու երկար … այս աշխարհում ու շատ բան ես տեսել, ինձ մի խորհուրդ տո՛ւր: