Category: Կենսաբանության 8

Ինչո՞վ է պայմանավորված անոթներում արյան շարժման արագությունը:

Զարկերակների հաստ պատերը ապահովում են բարձր ճնշումը, իսկ մկանային շերտի կծկումը ակտիվացնում է արյան հոսքը։

Ո՞ր անոթներում է դիտվում արյան հոսքի ﬔծ արագություն:

Արյան հոսքի ամենաբարձր արագությունը նկատվել է աորտայում՝ մոտ 0.5 մ/վրկ, իսկ մազանոթներում այն հասնում է մինչև 0.5 մմ/վրկ։

Որո՞նք են արյան հոսքի արագության նվազման պատճառները մազանոթներում:

Արյան հոսքի արագության այսպիսի նվազումը բացատրվում է նաև այն պայմանով, որ մազանոթների լուսանցքների ընդհանուր մակերեսը 500-600 անգամ գերազանցում է աորտայի լուսանցքի մակերեսը։

Ինչո՞ւ են դեպի թոքեր գնացող անոթները կոչվում երակային անոթներ:

Զարկերակներով հիմնականում հոսում է թթվածնով հարուստ արյուն, սակայն թոքային զարկերակներով սրտի աջ փորոքից դեպի թոքեր տեղափոխվում է թթվածնով աղքատ (երակային) արյունը։

Սրտի ո՞ր բաժնից է սկսվում արյան ﬔծ շրջանառությունը և որտե՞ղ է ավարտվում:

Արյան շրջանառությունը սկսվում է սրտի աջ փորոքից։ Արյունը թոքային ցողունով շարժվում է դեպի թոքեր և ավարտվում ձախ նախասրտում։

1. Ի՞նչ է օրգանիզﬕ ներքին ﬕջավայրը, և ի՞նչ նշանակություն ունի այն:

Օրգանիզմի ներքին հեղուկ միջավայրը կազմվում է արյումից, ավիշից և հյուսբածքային հեղուկից։

2.Ինչպե՞ս է ձևավորվում հյուսվածքային հեղուկը:

Արյան անոթների պատերից արյան պլազմայի որոշ մասը, որը պարունակում է սննդանյութեր, անցնում է հյուսվածքներ, որտեղ ձևավորվում է հյուսվածոային հեղուկը։

3. Ի՞նչ է ավիշը և ի՞նչ դեր է կատարում:

Հյուսվածքային հեղուկից որոշ նյութեր, լուծված վիճակում, թափանցում են ավշային անեթներ, ոջտեղ դրանք վերածվում են ավիշի։ Հյուսվածքային հեղուկի ավելցուկը մղվում է ավշային անոթներով ու վերադարձվում արյունատար համակարգ, պահպանելով միջբջրային տարածությունում իր կայուն բաղադրությունը՝ նպաստելով բջիջների բնականոն գործունեությանը։

4. Ո՞րն է կոչվում հոﬔոստազ:

Օրգանիզմի ներքին միջավայրի կայուն վիճակը կոչվում է հոմեոդտազ, որն ապահովվում է նյարդային և ներզատսկան համակարգերի միջոցով։

5. Ի՞նչ նշանակություն ունի ներքին ﬕջավայրի կայունությունը:

Ներքին միջավայրի կայունությանը կարևոր է օրգանիզմի բնականոն կենսագործունեության համար, քանի որ ապահովում է բջիրների, հյուսվածքների և օրգանների ճիշտ գործելը։ Այն թույլ է տալիս օրգանիզմին արձագանքել արտաքին փոփոխությունմերին և պահպանել կենսաբառարանական հավասարակշռությունը։

1.Ինչ պիսի՞ կառուցվածք ունեն կմախքային մկանները:

Մկանաթելը ունի լայնակի շերտավոր կառուցվածք, որն առաջանում է ներսի միոֆիբրիլների դասավորությունից։ Խրձերում այս շերտավորությունը ավելի է ընդգծվում, ինչի համար դրանք կոչվում են միջաձիգ զոլավոր մկաններ։ Մկաններն իրենց ծայրերով՝ ջլերով, ամրանում են ոսկրերին կամ մաշկին (օրինակ՝ դիմախաղի մկաններ)։ Ջիլերը կազմված են ամուր շարակցական հյուսվածքից, չեն կծկվում և դիմանում են մեծ ծանրաբեռնվածությանը։

2. Ի՞նչ դեր է կատարում մկանային համակարգը:

Մկանային համակարգը պատասխանատու է մարմնի շարժման, կեցվածքի պահպանման, ներքին օրգանների պաշտպանության և արյան ու հեղուկների շրջանառության համար։ Այն նաև մասնակցում է շնչառությանը և ջերմության արտադրությանը՝ աջակցելով մարմնի կենսական ֆունկցիաներին։

3.Ի նչպե՞ս են կատարվում շարժուﬓերը հոդերի ﬕջոցով:

Վերջույթների մկանները կարևոր դեր են խաղում տեղաշարժման և ֆիզիկական աշխատանքի ժամանակ՝ կրելով մարմնի ծանրությունը։ Սրունքի հետևի կողմում գտնվող ձկնամկանը, կծկվելով, ծալում է ոտքը ծնկան հոդում և բարձրացնում կրունկը, ինչը կարևոր է քայլելիս և վազելիս։ Ազդրում տեղակայված է մարմնի ամենաերկար մկանը՝ դերձակամկանը, որը կարող է հասնել մինչև 50 սմ երկարության։

4.Որտե՞ղ են տեղակայված հարթ և ﬕջաձիգ զոլավոր մկանները:

Հարթ մկաններ գտնվում են ներքին օրգանների, արյունատար անոթների և մարսողական համակարգի պատերում՝ ապահովելով օրգանների շարժումը։ 
Միջաձիգ զոլավոր մկաններ տեղակայված են կմախքի վրա և ապահովում են մարմնի կամային շարժումները։

5.Ինչպիսի՞ հիﬓական մկանախմբեր գիտեք:

1. Գլխի և պարանոցի մկաններ
   – Դիմախաղի մկաններ 
   – Ծամիչ մկաններ 
   – Պարանոցի մկաններ 

2. Վերին վերջույթների մկաններ
   – Ուսի մկաններ 
   – Բազկի առաջային և հետին մկաններ 
   – Ձեռքի մկաններ 

3. Տանիքի մկաններ
   – Կրծքավանդակի մկաններ 
   – Փորային մկաններ 
   – Սպին մկաններ 

4. Ստորին վերջույթների մկաններ
   – Ազդրի առաջային, հետին և ներքին մկաններ 
   – Սրունքի և ոտնաթաթի մկաններ 

1.Որո՞նք են կմախքի բաժինները:

Գլխի, իրանի, ստորին և վերին վերջույթներ։

2. Ի՞նչ բաժիններից է կազմված իրանի կմախքը:

ողնաշարը և կրծքավանդակը

3. Ի՞նչ ոսկրերից է կազմված կրծքա վանդակը:

Կրծքավանդակի կմախքը կազմված է կրծքային ողերից, 12 զույգ կողերից և կրծոսկրից։

4.Ինչպիսի՞ առանձնահատկություններ ունի մարդու կմախքը` կապված ուղղաձիգ քայլվածքի հետ:

Մարդու ստորին վերջույթների զանգվածը ավելի մեծ է, քանի որ դրանք կրում են ամբողջ մարմնի ծանրությունը։

5. Ի՞նչ դեր են կատարում ողնաշարիկորությունները:

1 Հարց. Ներկայաացնել նյարդային համակարգի կառուցվածքը և նրա կատարած ֆունկցիան

Մարդը կարողանում է զգալ ու ճանաչել միջավայրի առարկաները շնորհիվ նյարդային համակարգի:

2 Հարց. Ողնուղեղի կառուցվացքը և ֆունկցիան


Այն բաղկացած է երեք մասերից սպիտակ նյութ, գորշ նյութ և միրին գիծ: Այն ունի զգայունություն, ռեֆլեքսներ ու փոխանցում է գլխուղեղի ազդանշանները մկաններին, ապահովելով շատ ուժեղ աշխատանք:

3 Հարց. Գլխուղեղի բաժինները և նրանց կատարած ֆունկցիան 

Ուղեղիկ, Մեծ կիսագնդեր,  վարոլյան կամուրջ, երկարավուն ուղեղ,  միջին ուղեղ և միջանկյալ ուղեղ

4 Հարց. Վերցնել գլխուղեղի մեկ բաժին և ներկայացնել նրա կատարած ֆունկցիան նաև ներկայացնել ինչ կլինի մարդու հետ եթե այդ բաժինը բացակայի

Միջանկյալ ուղեղ
  

Նրա հիմնական բաժիններից են տեսաթումբը ու ենթատեսաթումբը։ Տեսաթումբն իրականացնում է ողնուղեղից, միջին ուղեղից, ուղեղիկից ու հիմային հանգույցներից դեպի մեծ կիսագնդեր ընթացող նյարդային ազդակների մշակում, մասնակցում է օրգանիզմի՝ որպես միասնական համակարգի կարգավորմանը։ Մեծ կիսագնդերի կեղևի հետ ունեցած երկկողմանի կապերի շնորհիվ տեսաթումբը մասնակցում է քնի ու արթունության հերթագայմանը, գիտակցության պահպանմանը, արգելակման զարգացմանը։ Այն նաև ցավազգաց կենտրոն է։


5 Հարց. Տեսողական վերլուծիչի կառուցվացք և նրա կատարած ֆունկցիան


Այն համակարգի գործառույթն է վերլուծել մարդու տեսածը և պատկերը փոխանցել գլխուղեղ։

6 Հարց. Լսողական վերլուծիչի կառուցվացք և նրա կատարած ֆունկցիան


Միջին ականջ, արտաքին ականջ և  ներքին ականջ։Ներքին ականջը ապահովում է, որ ձայնային ազդանշանները հասնեն ուղեղ։

7 Հարց. Նոյեմբեր ամսվա բլոգային աշխատանքները 

Ռեֆլեքսներ

Գլխուղեղ

Տեսողական վերլուծիչ

Լսողական վերլուծիչ

1. Ի՞նչ նշանակություն ունի լսողությունը մարդու կյանքում:

Լսողությունը օգնում է մեզ շփվել մարդկանց հետ և հաղորդակցվել նրանց հետ:

2.Ի նչպե՞ս են ձայնային տատանուﬓերը հասնում լսողական ընկալիչներին:

Արտաքին ականջից ձայները փոխանցվում են միջին իսկ միջինից ներքին։

3. Ի՞նչ մասերից է կազմված ականջը:

Միջին ականջ, արտաքին ականջ և  ներքին ականջ։

4.Որ տե՞ղ է գտնվում լսողական վերլուծիչի կենտրոնական բաժինը:

1. Ո՞րն է տեսողության նշանակությունը:

Տեսողության շնորհիվ մարդը կարողանում է տեսնել իր շրջապատում գտնվող առարկաները և ստանալ տեղեկատվության մոտ 70-90 տոկոսը։

2.Որո՞նք են աչքի օժանդակ հարմարանքները:

ունքեր, արցունքագեղձեր, թարթիչներ, արըասվաքթային ծորան, շաղկապենիներ,ակնագնդի մկաններ,կոպեր։

3.Ինչպե՞ս է փոխվում բբի ﬔծությունը` կախված լուսավորությունից:

Բիբը, որը կարող է ռեֆլեքսորեն լայնանալ և նեղանալ՝ դրանով իսկ կարգավորել թափանցող լույսի ճառագայթների քանակը։

4.Որ տե՞ղ են տեղավորված տեսողական ընկալիչները:

Տեսողական ընկալիչները ցուպիկներն ու սրվակներն են որոնք տեղավորված են ցանցաթաղանթի վրա։

5. Ո՞րն է սրվակիկների և ցուպիկների դերը:

Ցուպիկներն ավելի շատ են (մոտ 130 մլն) և օժտված են բարձր լուսազգայությամբ. գրգռվում են նույնիսկ թույլ, մթնշաղային լույսից, սակայն գույները չեն տարբերում: Սրվակիկները քիչ են (մոտ 7 մլն), ընկալում և տարբերակում են գույները վառ լուսավորության դեպքում:

6. Ի՞նչ է կարճատեսությունը, և ինչպե՞ս կարելի է կանխելայն:

Կարճատեսությունը դա այն երևույթն է որի ժամանակ մարդը տոսնում է մոտիկ գտնվող առարկաները այդ ժամանակ ակնագնդում ճառագայթները հատվում են ցանցաթաղանթից առաջ և դա կանխելու կամար անհրաաժեշտ է երկգոգոավոր ակնոցով ոսպնյակ։

1.Ի՞նչ բաժիններից է կազմված գլխուղեղը։

Երկարավուն ուղեղ ,ուղեղիկ,կամուրջ , միջանկյալ ուղեղ, միջ․ ուղեղ , մեծ կիսագնդեր։

2.Ի՞նչ գիտեք երկարավուն ուղեղի և կամուրջի գործառույթների մասին։

Երկարավուն ուղեղը ողնուղեղի վերին հաստացած մասն է 2,5-3սմ ի տարբերություն ողնուղեղի սպիտակ նյութում ոնի գորշ նյութի կուտակումներ որոնք հանդիսանում են շնչառության արյան շրջանառության մարսողության կենտրոններ։Նրանց աղտահարման դեպքում առաջանում է վարկյանական մահ։Կամուրջը կապ է հաստատում երկաևրավուն ուղեղի և ուղեղիկի մեծ կիսագնդերի միջև։

3.Միջին ուղեղի ինչպիսի՞ գործառույթ գիտեք։

Միջին ուղեղում են գտնվում զգացող և շարժիչ որոշ կորիզներ, որոնք կարգավորում են ակնագնդերի շարժումը, բբային ռեֆլեքսները, մկանային լարվածությունը, դիմախաղի, մատների նուրբ շարժումները։ Միջին ուղեղի վնասման դեպքում նկատվում են այդ մկանների ոչ կամային կծկումներ կամ դող։