Posted in Դասեր, Իրավունք 9

Մարդու իրավունքների համընդհանուր հռչակագիրը՝ որպես յուրաքանչյուր մարդու իրավունքների և ազատությունների երաշխավոր․

Ընթերցե՛ք Մարդու իրավունքների համընդհանուր հռչակագիրը և առանձնացրեք կրթությանը վերաբերող հոդվածները։

Հոդված 26.

1. Յուրաքանչյուր ոք ունի կրթության իրավունք: Առնվազն տարրական և ընդհանուր կրթությունը պետք է լինի անվճար: Տարրական կրթությունը պիտի լինի պարտադիր: Տեխնիկական և մասնագիտական կրթությունը պետք է հանրամատչելի լինի, և բարձրագույն կրթությունը` հավասարապես մատչելի բոլորի համար` յուրաքանչյուրի ընդունակությունների հիմունքով: 

2. Կրթությունը պետք է ուղղված լինի մարդկային անհատականության լիակատար զարգացմանը և մարդու իրավունքների ու հիմնական ազատությունների նկատմամբ հարգանքի մեծացմանը: Կրթությունը պետք է նպաստի փոխըմբռնմանը, հանդուրժողականությանը և բոլոր ժողովուրդների, ռասայական և կրոնական խմբերի միջև բարեկամությանը և պիտի նպաստի Միավորված ազգերի` խաղաղության պահպանմանն ուղղված գործունեությանը: 

3. Ծնողներն իրենց մանկահասակ երեխաների համար կրթատեսակ ընտրելու գործում ունեն առաջնության իրավունք:

Հոդված 27.

1. Յուրաքանչյուր ոք ունի հասարակության մշակութային կյանքին մասնակցելու, արվեստից բավականություն ստանալու, գիտական առաջընթացին մասնակցելու և նրա բարիքներից օգտվելու իրավունք: 

2. Յուրաքանչյուր ոք ունի հեղինակած գիտական, գրական կամ գեղարվեստական աշխատանքի արդյունքը հանդիսացող իր բարոյական և նյութական շահերի պաշտպանության իրավունք:

Posted in Հայոց լեզու 9, Դասեր

Գործնական քերականություն

Երբ առավոտյան ժամը ութը խփում է, և ես մեր նեղ փողոցով ճամփա եմ ընկնում դեպի դպրոց, ամեն օր դեմս ելնում է ոմն մանրավաճառ. «Ասե~ղ ու թե~լ, քորո~ց, մատանի~, սիրուն օղե~ր»,- կանչում է նա: Եվ ստիպված չէ բնավ շտապելու, ստիպված չէ անպատճառ այս կամ այն փողոցում լինելու, ստիպված չէ այսինչ տեղը գնալու և մանավանդ այսինչ ժամին
անպայման տուն վերադառնալու: Կուզեի ես էլ մանրավաճառ լինել, թափառել ամբողջ օրը ճամփաների վրա ու ձայն տալ. «Ասե~ղ ու թե~լ, քորո~ց, մատանի~, սիրուն օղե~ր»: Իրիկունները  դպրոցից վերադառնալիս, միշտ հանդիպում եմ պարտիզպանին, որ իր ցանկապատի ետևում հող է մշակում: Բահը ձեռքին անում է այն, ինչ որ սիրտն ուզում է փոշոտում է հագուստները: Եվ ոչ մեկից նկատողություն չի ստանում, երբ արևի տակ վառվում է կամ թրջվում է անձրևից:
Կուզեի ես էլ պարտիզպան լինել, մշակել իմ պարտեզը, և ոչ մեկը իմ փորելը չարգելեր: Երբ մութն ընկնում է, ու մայրիկս ինձ ուղարկում է անկողին, իմ բաց պատուհանից տեսնում եմ հաճախ մեր փողոցի պահապանին, որն իջնում և բարձրանում է հաստ փայտը ձեռքին: Նա քայլում է փողոցներով, իսկ մարդիկ՝ դեպի տուն։ 
Փողոցը մութն է ու լռիկ. և հեռվում ցցի վրա տնկած լապտերը կարծես մի հրեշ լինի մեկ հատիկ կարմիր աչքով: Իսկ պահապանի ձեռքին երերում է լապտերը, որը քարշ է տալիս իր երկար ստվերի հետ ու բնավ անկողին չի մտնում: Կուզեի ես էլ պահապան լինել, ամբողջ գիշերը քայլել փողոցներով և լապտերովս ստվերները փախցնել:

1. Ե՞րբ էր հերոսը հանդիպում տեքստում նշված հերոսներին։

Ա․ Օրվա տարբեր պահերի, 

Բ․ Հերոսներն ապրում էին մոտակայքում, 

Գ․ Հերոսներն իր անբաժան ընկերներն էին, 

Դ․ Չէր հանդիպում, ուղղակի պատկերացնում էր, որ կարող է հանդիպել։ 

2. Ո՞ր նախադասության մեջ անորոշ դերանուն կա, դո՛ւրս գրեք։ 

Եվ ստիպված չէ բնավ շտապելու, ստիպված չէ անպատճառ այս կամ այն փողոցում լինելու, ստիպված չէ այսինչ տեղը գնալու և մանավանդ այսինչ ժամին անպայման տուն վերադառնալու

3. Ո՞ր նախադասության մեջ հարադրավոր բայ կա։ 

Երբ առավոտյան ժամը ութը խփում է, և ես մեր նեղ փողոցով ճամփա եմ ընկնում դեպի դպրոց, ամեն օր դեմս ելնում է ոմն մանրավաճառ. 

4. Ո՞ր նախադասության մեջ ստորոգյալի զեղչում կա։ 

Նա քայլում է փողոցներով, իսկ մարդիկ՝ դեպի տուն։ 

5. Ո՞ր նախադասության մեջ համակատար դերբայ կա։ 

Իրիկունները  դպրոցից վերադառնալիս, միշտ հանդիպում եմ պարտիզպանին, որ իր ցանկապատի ետևում հող է մշակում:

6. Ո՞ր նախադասությունն է բարդ համադասական։ 

Երբ առավոտյան ժամը ութը խփում է, և ես մեր նեղ փողոցով ճամփա եմ ընկնում դեպի դպրոց, ամեն օր դեմս ելնում է ոմն մանրավաճառ

7. Նախադասության անդամներից որի ձևաբանական վերլուծության մեջ սխալ կա։

Փողոցը մութն է ու լռիկ. և հեռվում ցցի վրա տնկած լապտերը կարծես մի հրեշ լինի մեկ հատիկ կարմիր աչքով:

Փողոցը- գոյական, հայցական հոլով,

ցցի- գոյական , սեռական հոլով, 

կարծես- վերաբերական

կարմիր- ածական

8. Տղան ինչո՞ւ էր ուզում պահապան լինել։ 

Տղան ուզում էր լինելպահապան, որ գիշերը փողոցներով ման գա և լապտերով ստվերները փախցներ։

9. Դո՛ւրս գրիր ,,բոլորովին,, բառի հոմանիշը։ 

Բնավ

10. Տեքստի ո՞ր բառն է նշանակում շատ անգամ կրկնվող։

Հաճախ

11. Տեքստից դո՛ւրս գրիր արմատ+ հոդակապ+ արմատ կազմությամբ բառ։ 

Մմանրավաճառ

12. Դո”ւրս  գրիր ըղձական եղանակով դրված մեկ բայ։

Կուզեի

13. Դո՛ւրս գրիր մեկ ժամանակի մակբայ։ 

Իրիկունները

14. Քանի պարզ նախադասությունից է բաղկացած այս նախադասությունը։

Երբ մութն ընկնում է, ու մայրիկս ինձ ուղարկում է անկողին, իմ բաց պատուհանից տեսնում եմ հաճախ մեր փողոցի պահապանին, որն իջնում և բարձրանում է հաստաբուն փայտը ձեռքին: 

Հինգ պարզ նախադասություն:

Posted in Քիմիա 9, Դասեր

Թթուներ

  • Գրիր աղաթթվի քիմիական բանաձևը։
  • HCl
  • Նշիր՝ որ տարրերն են կազմում ծծմբական թթուն (H₂SO₄)։
  • 2 ջրածին, ծծումբ և 4 թթվածին:
  • Թթուների բաղադրության մեջ պարտադիր ի՞նչ տարր կա։
  • Ջրածին(H)
  • Ինչ իոն է տալիս թթուն ջրում լուծվելիս
  • Ջջրածնի իոն՝ H⁺ 
  • Նշիր՝ ուժեղ թե թույլ թթու է․
    ա) HCl ուժեղ
    բ) H₂CO₃ թույլ
  • Ընտրիր՝ որ նյութն է թթու.
    ա) NaOH
    բ) H₂SO₄
    գ) CaO
  • Նշիր՝ որ նյութերն են ստացվում թթվի և հիմքի փոխազդեցության արդյունքում։
  • Աղ և ջուր
  • Գրի՛ր ազոտական թթվի բանաձևը և ասա դա միատոմյա՞, թե բազմատոմյա թթու է։
  • HNO3, միատոմյա
  • Գրի՛ր թթվի անվանումները.
    ա) H₂SO₄ →ծծմբաթթու
    բ) HNO₃ →ազոտական թթու
    գ) H₂CO₃ →ածխաթթու
  • Նշիր, թե որ թթուներն են ուժեղ, իսկ որոնք՝ թույլ․
    HCl, H₂SO₄, H₂CO₃, H₂S
  • Ուժեղ-HCl, H2SO4
  • Թույլ-H2CO3, H2S
  • Գրիր թթվի և հիմքի փոխազդեցության հավասարումը․

    NaOH + HCl → NaCL + H2O
  • Գրիր մետաղի և թթվի փոխազդեցության հավասարումը․

    Zn + H₂SO₄ → ZnSO4+H2
  • Գրիր մետաղական օքսիդի և թթվի փոխազդեցությունը․

    CuO + H₂SO₄ → CuSO4+H2O
  • Հաշվիր՝ քանի գրամ աղաթթու է անհրաժեշտ 5 գ կալցիումի օքսիդը չեզոքացնելու համար։   CaO+2HCl→CaCl2 +H2 O

Posted in Ռուսերեն 9, Դասեր

Шинель

1. Приём «говорящие имена и фамилии». Как живётся герою с таким именем?

Имя Акакий Акакиевич звучит смешно и нелепо, подчёркивая его незначительность и беззащитность. С таким именем герою трудно жить — его постоянно высмеивают.

2. Как к Акакию Акакиевичу Башмачкину относятся сослуживцы?

Коллеги издеваются над ним, смеются, не уважают. Он для них — посмешище, «маленький человек».

3. Каково авторское отношение к герою?

C сочувствием и жалостью относится к Башмачкину, показывает его простоту, доброту и беспомощность.

4. На какие жертвы идёт герой ради приобретения новой шинели?

Он отказывает себе во всём: меньше ест, экономит на свече, не топит комнату — только чтобы собрать деньги на шинель.

5. Какие перемены в жизнь героя вносит новая шинель?

Шинель приносит ему радость и уверенность. Его замечают сослуживцы, приглашают на вечеринку — жизнь вроде бы становится светлее.

6. Опишите петербургскую площадь, на которой ограбили Акакия Акакиевича. В чем драматизм ситуации?

Площадь тёмная, пустая, холодная. Драматизм в том, что именно в момент счастья героя у него отнимают единственное счастье — шинель.

7. Как в повести нарисован групповой портрет петербургского чиновничества?

Это равнодушные, жестокие, мелочные люди, занятые только карьерой и внешним видом, без сострадания к «маленькому человеку».

8. К кому обращается Акакий Акакиевич за помощью? Почему чиновники не спешат помочь Башмачкину?

Он обращается к «значительному лицу», но тот грубо его отчитывает. Чиновники бездушны и равнодушны к беде простого человека.

9. Каким же вы увидели «значительное лицо»?

Гордым, высокомерным, пустым человеком, для которого важнее звание и чин, чем человечность.

10. Финал повести. Кого «наказывает» призрак Башмачкина? Почему?

Призрак отнимает шинели у чиновников, в том числе у «значительного лица», мстя за своё унижение и смерть.

11. Зачем автор в реалистическом произведении использует элементы фантастики?

Фантастика усиливает идею возмездия, показывает внутренний крик несправедливо обиженного человека и придаёт произведению символизм.

12. Какие чувства у читателя вызывает герой? Когда вы смеялись, а когда сочувствовали ему?

Сначала герой кажется смешным и нелепым, но потом вызывает глубокое сострадание — особенно после потери шинели и смерти.

Posted in Հանրահաշիվ 9, Դասեր

Հանրահաշիվ

1)Գծե՛ք f(x) = x2 պարաբոլը: Ո՞ր ֆունկցիայի գրաֆիկը կստացվի, եթե f(x)-ի գրաֆիկը տեղափոխենք ա) 2 միավորով աջ, բ) 5 միավորով ձախ:

f(x)=(x-2)2

f(x)=(x+5)

2)Ո՞ր ֆունկցիայի գրաֆիկը կստացվի, եթե f(x) = 3x2ֆունկցիայի գրաֆիկը տեղափոխենք ա) 4 միավորով ձախ, բ) 1 միավորով աջ: 

f(x)=3*(x+4)2

f(x)=3*(x-1)2

3)Գծե՛ք f(x) = 4x2 ֆունկցիայի գրաֆիկը: Ո՞ր ֆունկցիայի գրաֆիկը կստացվի, եթե այն տեղափոխենք ա) 7 միավորով ձախ, բ) 3 միավորով աջ:

f(x)=4*(x+7)2

f(x)=4*(x-3)2

4)Հայտնի է, որ f(x) ֆունկցիայի գրաֆիկը տեղաշարժելով ա) 5 միավորով աջ, բ)12 միավորով ձախ՝ ստացվել է y = x2պարաբոլը: Գտե՛ք f(x) ֆունկցիայի բանաձևը: 

f(x)=(x+5)2

f(x)=(x-12)2

5)Ո՞ր ֆունկցիայի գրաֆիկը կստացվի, եթե f(x) = x2 պարաբոլը տեղափոխենք.
ա) 2 միավորով աջ և 4 միավորով ներքև,

f(x)=(x-2)2-4
բ) 5 միավորով ձախ և 1 միավորով վերև,

f(x)=(x+5)2+1
գ) 2 միավորով ներքև և 1 միավորով աջ,

f(x)=(x-1)2-2
դ) 3 միավորով ձախ և 5 միավորով ներքև։

f(x)=(x+3)2-5

6)Պատկերե՛ք ֆունկցիայի գրաֆիկը.
ա) y = (x + 4)2
բ) y = (x — 1)2 — 3
գ) y = (x + 6)2 + 8
դ) y = (x — 4)2 + 7
ե) y = (x — 2.5)2 — 6.25
զ) y = (x — 4/5)2 + 1 

Posted in Դասեր, Կենսաբխնություն 9

Կյանքի ոչ բջջային ձևեր — Վիրուսներ

1. Ի՞նչ է վիրուսը։
ա) Միաբջիջ օրգանիզմ
բ) Բազմաբջիջ օրգանիզմ
գ) Ոչ բջջային ձև՝ ժառանգական նյութով և սպիտակուցային պատյանով 
դ) Մոլեկուլային միացություն

2․Վիրուսները ունեն․
ա) Միայն ԴՆԹ
բ) Միայն ՌՆԹ
գ) ԴՆԹ կամ ՌՆԹ 
դ) ԴՆԹ և ՌՆԹ միասին

3․Ինչո՞ւ են վիրուսները համարվում ոչ բջջային ձևեր։
ա) Որովհետև չունեն բջջային կառուցվածք 
բ) Որովհետև չեն բազմանում
գ) Որովհետև չունեն ժառանգական նյութ
դ) Որովհետև չեն կարող առաջացնել հիվանդություն

4,Որտե՞ղ են վիրուսները բազմանում։
ա) Ջրում
բ) Արտաքին միջավայրում
գ) Միայն կենդանի բջջի ներսում 
դ) Ինքնուրույն՝ առանց բջջի


5. Ինչո՞վ է կազմված վիրուսի մարմինը։
ա) Միայն սպիտակուցներից
բ) Նուկլեինաթթվից և սպիտակուցային պատյանից 
գ) Ցիտոպլազմայից և միջուկից
դ) Սպիտակուցից և ածխաջրերի

6. Ո՞ր վիրուսն է առաջացնում ՁԻԱՀ հիվանդությունը։
ա) Գրիպի վիրուսը
բ) Կորոնավիրուսը
գ) ՄԻԱՎ-ը 
դ) Հերպես վիրուսը

7. Ինչպե՞ս է վիրուսը վնասում օրգանիզմին։
ա) Բջիջների սնունդը խլելով
բ) Բջիջների ներսում բազմացմամբ և դրանք ոչնչացնելով 
գ) Արյան մեջ թունավոր նյութեր արտազատելով
դ) Օրգանիզմի ջերմաստիճանը բարձրացնելով

Posted in Հանրահաշիվ 9, Դասեր

Հանրահաշիվ

1)Հաշվել արտահայտության արժեքը․

16/7

7/5

4

6

23/24

1/5

2)Հաշվել արտահայտության արժեքը․

|-7| + |2| — |-3-2| =4

|-2| + |2| — |1-5| =0

|4a-3| — |2a-2| , եթե a = -2=5

|2a-4| + |a+3| , եթե a = -1=8

3)Հաշվել արտահայտության արժեքը․

27

27

4

4

4)Լուծել խնդիրները․

ա)Բադերը և խոզերը միասին ունեն 17 գլուխ և 44 ոտք։

Որքա՞ն բադ կա։

12

Որքա՞ն խոզ կա։

5

բ)Բադերը և խոզերը միասին ունեն 22 գլուխ և 58 ոտք։

Որքա՞ն բադ կա։

15

Որքա՞ն խոզ կա։

7

գ)Բադերը և խոզերը միասին ունեն 22 գլուխ և 56 ոտք։

Որքա՞ն բադ կա։

16

Որքա՞ն խոզ կա։

6

Posted in Հայոց լեզու 9, Դասեր

Բայ

  1. Ընդգծե՛ք բայերը։

Թնդալ, բղավել, ծամթել, լոգանք, կորանք, փշրանք, անցավ, ընկավ, հարավ, խորհեմ, խոհեմ, գդալ, կարդալիս, բազմեն, բազեն։ 

  1. Ընդգծե՛ք հարադիր բայերը։ 

Ցույց տալ, փոսն ընկնել, թույլ տալ, լաց լինել, ճաշ տալ, դասի գալ, պար գալ, շուռ գալ, փողոց ելնել, խելոք լինել։ 

  1. Ընդգծե՛ք պատճառական ածանց ունեցող բայերը։ 

Հարցնել, ծլեցնել, թռցնել, հեծնել, խմեցնել, իջեցնել, անցնել, զբոսնել, 

  1. Ընդգծե՛ք բազմապատկական բայերը։ 

Ժպտալ, գոռգոռալ, փայլփլել, ողողել, շողշողալ, փշրտել, երգել, նեղսրտել, պատառոտել, կողոպտել, կապոտել։ 

  1. Փակագծերում տրված տարբերակներից ընդգծե՛ք ճիշտը։ 

Նա ինձ շատ նրբորեն /զգալ, զգացնել / տվեց, որ ես սխալ եմ։ 

Այս գինին քանի տարի է /հենցրած, հնացրած

Նա իմ ձեռքից ոչ մի տեղ էլ չի /փախչի, փախնի/։

Մայրս փոքր ժամանակ ինձ միշտ /քնացնում, քնեցնում/ էր օրորոցայիններով։ 

  1. Կրավորական կառույցով նախադասությունները դարձնել ներգործական։

Պատուհանը քամուց բացվեց-քամին բացեց պատուհանը:

Դպրոցականներին նոր դասագրքեր բաժանվեցին-դպրոցականներին նոր դասագրքեր բաժանեցին:

Այդ սափորը սեղանին դրվել էր մորս կողմից-այդ սափորը սեղանին դրել էր մայրս:

Ոստիկանության կողմից Գևորգը հրավիրվեց ոստիկանություն-ոստիկանությունը Գևորգին հրավիրեց ոստիկանություն:

Բաժակը ջարդվեց Անուշի կողմից-Անուշը բաժակը ջարդեց:

  1. Փակագծերում տրված բառերից ընտրել նախադասությանը համապատասխանողը։ 

Մենք հակընդդեմ հայց ենք տվել, որ մեզ նույնպես /տուժած․տուժված/ կողմ ճանաչեն։ 

Ձեռքերս ցրտից /ճաքճքել, ճաքճքվել / են։ 

Աստիճանով իջնելիս միշտ ձողից /բռնիր, բռնվիր/ , որ չսայթաքես։ 

Քանի օր է, չեն կարողանում մեր թղթակցի հետ /կապվել, կապնվել/։ 

Դասարանի տղաների հետ այսօր նորից /վիճվել, վիճել/ եմ։ 

  1. Ընդգծե՛ք բայի անդեմ ձևերը։ 

ողբալ, ծավալ, ձնհալ, հոգալ, կչկչալ, կորած, կասկած, հարբած, փռթկալ, տարած։ 

  1. Առանձնացրե՛ք անդեմ ձևերը և գրե՛ք, թե որ դերբայն է։ 

Երգող, գրկած, բազմած, կռվելիս, լրագրող, խմած, խորոված, ծաղկող, փոքրացող, հազալիս, մտածելիս, հավաքել, խոսող, մաքրած, գտած, փնտրելիս, քայլել։ 

Երգող — ենթակայական

գրկած — հարակատար

բազմած — հարակատար

կռվելիս — համակատար

խմած — հարակատար

խորոված — հարակատար

ծաղկող — ենթակայական

փոքրացող — ենթակայական

հազալիս — համակատար

մտածելիս — համակատար

հավաքել — անորոշ

խոսող — ենթակայական

մաքրած — հարակատար

գտած — հարակատար

փնտրելիս — համակատար

քայլել — անորոշ

  1. Փակագծերում տրված տարբերակներից ընդգծե՛ք նախադասությանը համապատասխանողը։ 

Երեխան երկար լաց /լինելիս, լինելուց/ շնչակտուր եղավ։ 

Ցանկապատի վրայով /թռչելիս, թռնելիս/ տղան ոլորեց ոտքը։ 

Գնադկը քիկունքից էր /դիպչել, դիպել/ նրան։

Այգում /զբոսնելիս, զբոսնելուց/ անսպասելիորեն գտա դրամապանակը։