Posted in Հայոց լեզու 9, Դասեր

Բառագիտություն, բառակազմություն

  1. Տրված բառերից ընտրիր արմատներ, ավելացրո՛ւ ական վերջածանցը և ստացի՛ր նոր բառեր։

Վայրկյան-վարկենկան, տուն-տնական, ընտանիք-ընտանեկան, պատանի-պատանեկան, ընկերություն-ընկերական, կողմնակից-կողմական։ 

  1.  Տրված բառերից ընտրիր արմատներ ավելացրո՛ւ անք վերջածանցը և ստացի՛ր նոր բառեր։

Այլադավան, գուրգուրել-գուրգուրանք, սիգապանծ, փրկագին-փրկանք, արհամարհել-արհամարանք, երազել-երազանք, փակուղի-փականք, պերճուհի-պերճանք, հերյուրել-հերյուրանք, անպաճույճ-պաճուճանք, պճնամոլ-պճնանք, առատահոս-հոսանք, տառապել-տառապանք:

  1. Տրված բառերի առաջին արմատով կազմի՛ր նոր բառեր՝ որպես երկրորդ բաղադրիչ։

Առատաձեռն-առատ-բեռքառատ

Վիճակագրություն-վիճակ-բանավեճ

Վազանց-վազք-արագավազ

Հաշվենկատ-հաշիվ-անհաշիվ

Խուսանավել-խուսան-մարդկախուս

Մահագույժ-մահ-անմահ

  1. Բառակապակցությունների իմաստն արտահայտի՛ր մեկ բառով։

Սիրտը փակելը-նեղանալ

 աստծո գառ-անմեղ

ականջ տանել-ձանձրացնել

քամուն տալ-կորցնել

զարմանքը շարժել-զարմացնել

արյունը պղտորել-զայրանալ

թևաթափ լինել-հուսահատվել

շարքից դուրս գալ-խախտվել

աշխարհով մեկ լինել-երջանիկ

աչքը լիանալ-բավարարվել

կյանքի կոչել-իրականացնել

առյուծ կտրել-խիզախել

 5.      Բառակապակցությունները դարձրո՛ւ  բարդ բառեր։

Գեղեցիկ կազմվածք ունեցող-գեղակազմ

Վրեժ առնող-վրիժառու

Աչքի թարթելը-ակնթարթ

Միտքը բերել-մտաբերել

Սովից լլկված-սովալլուկ

Հոգնելուց տանջված-հոգատանջ

  1.     Կազմի՛ր նոր բառեր՝ տրվածների արմատներին ավելացնելով -գին վերջածանցը։

Թախանձանք-թախանձագին,կարոտաբաղձ-կարոտագին, լալ-լալագին, հիվանդանոց-հիվանդագին, ցավակից-ցավագին, սիրտ-սրտագին։ 

  1. Գտի՛ր հոմանիշները և գրի՛ր կողք կողքի։

Լայնախոհ        հարմար

Դողէրոցք        սատար

Պատշաճ        շրջահայաց

Նեցուկ          այգաբաց

Կայսր        տենդ

Արշալույս        արքա 

Լայնախոհ-շրջահայաց, դողէրոցք-տենդ, պատշաճ-հարմար, նեցուկ-սատար, կայսր-արքա, արշալույս-այգաբաց

  1.    Կազմել վեց բարդ բառ սյունակներից ընտրելով մեկական արմատ։

Այբ           դիտել

Շուք         գիր

Ակն         փեղկ

Անդորր   գրգիռ

Երկու                     բեն

Ջիղ   մուտք 

Այբուբեն, շքամուտք, ակնդետ, անդորրագիր, երկփեղք, ջրագրգիռ

  1.      Յուրաքանչյուր սյունակից ընտրելով մեկական նախածանց և արմատ՝ կազմել վեց նախածանցավոր բառ։

Չ                           պատկերասարահ

Արտ                        արևելագետ

Տ                         բեմահարթակ

Ան                  խնդրառություն

Գեր                       ուսումնատենչ

Թեր                    երկնահաս 

Չհաս, արտապատկեր, տգետ, անհարթ, գերխնդիր, թերուս:

  1.  Հետևյալ բառակապակցությունները դարձրե՛ք բարդ բառեր։

Կյանք սիրող-կենսասեր

Կենսագրություն գրող-կենսագիր

Հայերին հալածող-հայահալած

Տանջանքից լլկված-տանջալլուկ

Ջրում սուզված-ջրասույզ

Տաղ ասող-տաղասաց

Մենակ կատարող-մենակատար

Հոգին զմայլեցնող-հոգեզմայլ

Մանկան միտք ունեցող-մանկամիտ

Հրեղեն աչքեր ունեցող-Հրաչյա

Երկինք սլացող-երկրասլաց

Սիրով սնված-սիրասուն

  1.   Տրված բառերի արմատներից մեկին ավելացրո՛ւ ույթ վերջածանցը և ստացիր նոր բառեր։

Մրցակցություն-մրցույթ, հակասություն-հակասույթ, անմշակ-մշակույթ, ծածկագրություն-ծածկույթ, շահադիտական-շահույթ, դատավարություն-վարույթ, անվերջանալի-վերջույթ, արժետոմս-արժույթ, հասնել-հասույթ, երևալ-երևույթ, ցերեկային-ցերեկույթ, արտասովոր-սովորույթ, տիրապետություն-տիրույթ, տարրալուծել-լուծույթ, ավանդական-ավանդույթ, խելքահան-հանույթ, անբնական-բնույթ, դրվածք-դրույթ, զորահավաք-հավաքույթ, անտառահատ-հատույթ, բարդություն-բարդույթ, ձանձրալի-ձանձրույթ, նորարար-նորույթ, եզրագիծ-եզրույթ, աշխատավարձ-վարձույթ։ 

11.  Սյունակներից առանձնացնել և կողք կողքի գրել հոմանիշ բառերը։

Որոնել        կարկամել

Պապանձվել          նվիրել

Կշտամբել               դիտել

Նայել                         խորհել

Ընծայել                     հանդիմանել

Մտածել                փնտրել

Որոնել-փնտրել, պատանձվել-կարկամել, կշտամբել-հանդիմանել, նայել-դիտել, ընծայել-նվիրել, մտածել-խորհել:

Leave a comment