հայոց լեզու

08.11.2023

Աշխատանք դասարանում

1. Գործողության անունը դարձրո՛ւ այդ գործողության հետ կապված առարկայի անուն: Գրի՛ր գործածված ածանցները:


Քերել-քերիչ, գրել-գրիչ, կապել-կապիչ, քամել-քամիչ,  բացել-բացիչ, գործել-գործիչ, խաղալ-խաղ, ուտել-ուտելիք, խմել-խմիչ, հագնել-հագուստ, ձգել-ձքիչ, փակել-փակիչ, խթանել-խթան, փաթաթել-փաթաթան, զսպել-զսպիչ, ջնջել-ջնջոց, ծածկել-ծածկոց, կապել-կապոց, օրորել-օրօրօց:

2. Շարքի բոլոր բառերը բացի մեկից, նույն ձևով են կազմված: Գտի՛ր օրինաչափությանը չենթարկվող բառը:

ա) Տնային, մարդկային, տղային, կապկային, լեռնային:
բ) Ձգան, փական, իշխան, ձկան, վիպասան:
գ) Պապոնք, մերոնք, ձերոնք, զարթոնք, հոնք:
դ) Համառորեն,տնօրեն, վեհորեն անսրտորեն, մարդկայնորեն:

3.Բառակապակցությունների իմաստներն արտահայտի՛ր մեկական բառերով:

Ինքն իրենից գոհ-ինքնասեր, իրեն հավանող-ինքնահավան, իր կյանքի պատմությունը-ինանակենսագրություն, ինքն իրեն կրթել-ինքնակրթություն, իրեն ժխտել-ինքնաժխտում, իրեն սիրելը-ինքնասեր, իրեն կառավարելը-ինքնակարավառում:

4. Տրված արմատներով բաղադրյալ (բարդ և ածանցավոր) բառեր կազմի՛ր` դրանք դնելով նոր բառերի սկզբում,  վերջում:

Ձեռք-անձեռ, հյուր-հյուրանոց, հույս-անհույս, վերջ-անվերջ, գետ(գիտ), գետ-անգետ

Լրացուցիչ աշխատանք (տանը)

1.Ընդգծված բառակապակցությունները մեկական բառերով փոխարինի՛ր:
Դեռևս հեռու անցյալում մարդիկ նկատել են, որ կաղնին ծառերի մյուս տեսակներից(ծառատեսակ) ավելի հաճախ է խփվում կայծակից(կայակահարվում):

Կայծակի ժամանակ և անձրևից պաշտպանվելու համար պատսպարվելու տեղ(թաքստոց) փնտրելիս պետք է հեռու գնալ(հեռանալ) կաղնուց:

Կանաչով պատելը (կաանաչապատելը) փրկում է քաղաքում բնակվողներին (քաղաքաբնակներին). օդում եղած փոշու ու գազի մեծագույն մասը ծառերի, թփերի, խոտի վրա է նստում:

Փայտի նյութից (փատանյութից) գրեթե քսան հազար արտադրանքի տեսակ (արտադրատեսակ) են ստանում:

2.Ընդգծված բառակապակցությունները մեկական բառերով փոխարինի՛ր:

Վանա լճի մոտ շրջանում (մոտակա) ընկած Ռշտունյաց լեռները հայտնի էին պղնձի, կապարի, երկաթի հանք ունեցող վայրերով (հանքավայր), որոնք բազմաթիվ անգամներ(բազնմիցս) հիշատակվել են հայկական ձեռքով գրված գրքերում(ձեռագրագրքեր): Բրոնզի ու երկաթի դարերի շրջաններից սկսած՝ հայկական լեռնոտ աշխարհում արդյունահանվում ու ձուլվում էին տարբեր մետաղներ, որը պատճառ էր դառնում, որ հանվող նյութերի անունները դառնային տեղերի անուններ:

Հետագայում հնէաբանությամբ զբաղվող գիտնականներն(հնեաբանները) ու երկրաբանությամբ զբաղվողները(երկրաբանները) այդ անվանումների միջոցով հայտնաբերում էին լեռներում գտնվող լքված փորված տեղեր(փոսեր) ու մետաղ ձուլելու տեղեր(մետաղաձուլարաններ):

3. Տրված բարդ բառերի իմաստներն արտահայտի՛ր բառակապակցություններով:

Գահընկեց―գահազուրգ եղած, իշխանազուն―իշղանավորի զավագ, արյունարբու― արյուն խմող, արքայանիստ―տագավորի նստատեղ, դյուրաբեկ―հեշտ բեկվող, գավաթակից― բաժակի ընկեր, դրկից―հարևան ընկեր: